قراردادهای ویژه لیسانس در صنعت بازی های رایانه ای
قراردادهای ویژه لیسانس در صنعت بازی های رایانه ای عنوان پایان نامه ای است که توسط زهرا قادری خوراسگانی، با راهنمایی ابراهیم رهبری و با مشاوره باقر انصاری در سال ۱۴۰۱ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه شهید بهشتی دفاع گردید.
![]() | |
عنوان | قراردادهای ویژه لیسانس در صنعت بازی های رایانه ای |
---|---|
رشته | حقوق مالکیت فکری |
دانشجو | زهرا قادری خوراسگانی |
استاد راهنما | ابراهیم رهبری |
استاد مشاور | باقر انصاری |
مقطع | کارشناسی ارشد |
سال دفاع | ۱۴۰۱ |
دانشگاه | دانشگاه شهید بهشتی |
چکیده
صنعت بازی های رایانه ای در چند دهه گذشته رشد بسیار چشمگیری داشته است و به پرسرعت ترین و پرسودترین بخش در صنایع سرگرمی بدل گردیده است. درآمد این صنعت در سال ۲۰۲۱ حدود ۱۵۴.۶ میلیارد دلار برآورد شده است و پیش بینی می شود این درآمد تا سال ۲۰۲۳ از ۲۰۰ میلیارد دلار عبور کند. امروزه با افزایش قابل توجه کیفیت و پیچیدگی بازی های مدرن و افزایش هزینه های توسعه بازی برای پلتفرم های مختلف، تولید تمام اجزای یک بازی رایانه ای مدرن توسط یک شرکت یا یک توسعه دهنده واحد صورت نمی گیرد و اخذ لیسانس در بخش های مختلف تولید و توسعه بازی امری رایج است و قراردادهای لیسانس بخش وسیعی از اقتصاد صنعت بازی های رایانه ای را به خود اختصاص داده است؛ از این رو بررسی موشکافانه این قراردادها و چالش های حقوقی مرتبط با آن در بستر حقوق مالکیت فکری ضروری می باشد. این پژوهش با روش توصیفی–تحلیلی و از طریق تحلیل قراردادهای لیسانس موجود در این صنعت و بررسی رویه قضایی مرتبط، می کوشد ضمن معرفی اجمالی صنعت بازی های رایانه ای و ماهیت حقوقی این رسانه تعاملی، ابعاد ویژه حقوقی قراردادهای لیسانس این صنعت را به لحاظ کارکرد، موضوع، قلمرو و تعهدات ویژه طرفین مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد و به بررسی وضعیت این قراردادها در ایران با مطالعه تطبیقی این موضوع نیز نظر دارد. اگرچه تعهدات عمومی توافقات لیسانس را در قراردادهای لیسانس بازی های رایانه ای نیز می توان یافت؛ اما پیچیدگی های موجود در سطوح مختلف توسعه و توزیع بازی های رایانه ای و از همه مهم تر رشد پرشتاب این صنعت همراه با پیشرفت فناوری های موجود در این زمینه، پاره ای مسایل بدیع حقوقی را حول التزامات طرفین این قراردادها مطرح می کند که غالب آن ها در ماهیت خاص بازی های رایانه ای مدرن و اجزای تشکیل دهنده آن ریشه دارد که چارچوب و ساز و کار تعهدات را متفاوت کرده است و الزامات مخصوصی را معطوف اطراف توافق کرده، به طوری که آن را به قراردادی با ابعاد ویژه در میان انواع لیسانس ها تبدیل کرده است. همچنین به دلیل ساز و کار متفاوت تعهدات طرفین این قراردادها، تبعا موجبات فسخ برای لیسانس دهنده و لیسانس گیرنده این قراردادها نیز متفاوت خواهد بود. هرچند در ایران وضعیت حقوقی بازی های رایانه ای به دلیل عدم توسعه یافتگی صنعت بازی های رایانه ای و ضعف کلی ساختارهای مالکیت فکری در حمایت از این آثار، مبهم و نامشخص است و به تبع آن قواعد مشخص قابل اعمالی بر قراردادهای لیسانس ناظر به آن وجود ندارد و قواعد عمومی قراردادهای لیسانس در خصوص این قراردادها اعمال می گردد، لیکن توسعه و حرکت تدریجی صنعت بازی های رایانه ای در ایران و نیز اهمیت اقتصادی و فرهنگی بازی های رایانه ای، منجر به مطرح شدن چالش های جدی حقوقی در این زمینه می گردد و مسلما در آینده ای نزدیک سبب برجسته شدن قراردادهای لیسانس بازی های رایانه ای و بروز مسایل مبتلابه و پیچیده این دست قراردادها خواهد شد؛ در حالی که قواعد عمومی قراردادهای لیسانس، برای حل این دشواری ها راهگشا نخواهد بود و باید با تدوین مقررات مناسب این حیطه و درپیش گرفتن رویه های کارآمد و مطلوب به ویژه در موازین اجرایی مثل بنیاد ملی بازی های رایانه ای و سایر نهادهای مرتبط، آماده مواجهه با معضلات این حوزه شد و حقوق فعالان صنعت بازی های رایانه ای و طرفین قراردادهای لیسانس این صنعت را به نحو شایسته تامین نمود.
ساختار و فهرست پایان نامه
مقدمه
الف) بیان مساله
ب) اهمیت موضوع
پ) سوالات تحقیق
ث) روش تحقیق
ج) اهداف تحقیق
چ) پیشینه تحقیق
ح) سازماندهی تحقیق
فصل اول: ابعاد مالکیت فکری بازی های رایانه ای
گفتار اول: مفهوم و ماهیت حقوقی بازی های رایانه ای
بند اول: معرفی اجمالی صنعت بازی های رایانه ای و اهمیت اقتصادی آن
بند دوم: ماهیت و طبقه بندی حقوقی بازی های رایانه ای
الف: بازی های رایانه ای به مثابه نرم افزارهای رایانه ای
ب: طبقه بندی توزیعی بازی های رایانه ای
بند سوم: ذینفعان و مالکان حقوق انحصاری بازی های رایانه ای
گفتار دوم: حمایت از بازی های رایانه ای در نظام مالکیت فکری
بند اول: نظام کپی رایت
بند دوم: نظام ثبت اختراع
بند سوم: نظام اسرار تجاری ۵۰ بند چهارم: نظام علایم تجاری
الف– حمایت از علایم تجاری
ب– حمایت از حقوق شهرت
فصل دوم: ابعاد مفهوم شناسی و تکوین اعتبار قراردادهای لیسانس بازی های رایانه ای
گفتار اول: کارکرد و انواع قراردادهای لیسانس بازی های رایانه ای
بند اول: کارکرد قراردادهای لیسانس بازی های رایانه ای
الف–ایجاد تمایزبخشی به بازی با استفاده از نام های تجاری شناخته شده و افزایش واقع گرایی بازی
ب– کسب شهرت و استفاده از ترتیبات تبلیغاتی و بازاریابی
پ–صرفه جویی و مدیریت هزینه های توسعه بازی
ت–ورود به بازارهای جدید و کسب درآمد بیشتر
بند دوم: انواع قراردادهای لیسانس بازی های رایانه ای
الف– به اعتبار کیفیت رقابت در قلمروی لیسانس
ب: به اعتبار دخالت اراده
پ: به اعتبار قابلیت واگذاری
ت: به اعتبار طرفین قرارداد
ث: به اعتبار موضوع
گفتار دوم: تکوین و شرایط اعتبار قرارداد لیسانس بازی های رایانه ای
بند اول: شرایط شکلی
بند دوم: شرایط ماهوی
الف–شرایط ناظر به موضوع و قلمرو لیسانس بازی های رایانه ای
۱–ماهیت موضوعی لیسانس
۲–محدودیت های ناظر به موضوع
۱–تعیین زمینه یا دامنه استفاده
۲– محدودیت سرزمینی
۳–معین بودن مدت قرارداد
ب–عوض قرارداد
۱–لزوم وجود عوض
۲–روش های محاسبه و پرداخت عوض
۱– روش پرداخت یک جا یا مبلغ مقطوع
۲–حق امتیاز
فصل سوم: آثار قراردادهای لیسانس بازی های رایانه ای
گفتار اول: تعهدات لیسانس دهنده
بند اول–تعهدات تضمینی
الف تضمین قابلیت بهره برداری تجاری از موضوع لیسانس
ب–تضمین در خصوص قابلیت های فنی و مفید بودن
ت–تضمین درخصوص اعتبار قانونی دارایی فکری
ث–تضمین در خصوص مالکیت یا اختیار اعطای حقوق
ج–تضمین در خصوص عدم مزاحمت و تجاوز
۱–نقض حقوق انحصاری اشخاص ثالث توسط لیسانس گیرنده
۲–نقض حقوق لیسانس گیرنده توسط اشخاص ثالث
بند دوم–تعهد به تسلیم
بند سوم–تعهد به حفظ دارایی فکری و تداوم بخشی به شرایط انتفاع
الف–تعهد به اقامه دعوا
ب– تعهد به کسب حمایت مالکیت فکری برای آن دسته از دارایی های فکری موضوع لیسانس که برای آن ها حمایت کسب نشده است
ت–تعهد به پرداخت هزینه های تمدید اعتبار موضوع قرارداد لیسانس
ث–تعهد به رفع عیوب فاحش کارکردی موضوع لیسانس
ج–تعهد به حفظ اعتبار اسرار تجاری و دانش فنی
بند چهارم–تعهد به رازداری
بند پنجم–تعهد به واگذاری پیشرفت ها و بهبودات موضوع لیسانس
بند ششم–تعهد به اعطای شرایط مطلوب تر
گفتار دوم: تعهدات لیسانس گیرنده
بند اول– تعهدات تضمینی
الف– تضمین در خصوص عدم وجود یا ایجاد نفع و مالکیت برای لیسانس گیرنده در خصوص دارایی فکری موضوع لیسانس
ب– تضمین در خصوص اعتبار قانونی، مالکیت و عدم مزاحمت و تجاوز سایر عناصر بازی
۱–تضمین در خصوص اعتبار قانونی سایر عناصر و دارایی های فکری بازی
۲– تضمین در خصوص مالکیت یا اختیار اعطای حقوق
۳– تضمین در خصوص عدم مزاحمت و تجاوز سایر دارایی های فکری بازی
پ–تضمین در خصوص رعایت الزامات قانونی در خصوص حریم خصوصی داده ها و شیوه های جمع آوری داده ها در بازی
ت–تضمین لیسانس گیرنده در خصوص اخذ مجوزهای مرتبط با موضوع بازی
ث–تضمین در خصوص توانایی فنی جهت استفاده از دارایی فکری موضوع لیسانس
بند دوم–تعهد به پرداخت عوض
بند سوم–فراهم کردن زمینه ممیزی و بازرس
بند چهارم–رعایت محدودیت های قراردادی
بند پنجم–تعهد به بهره برداری از دارایی فکری موضوع لیسانس
بند ششم–تعهد به بیشترین تلاش یا کوشش متعارف
بند هفتم–تعهد به کسب و حفظ اعتبار بیمه مسیولیت محصول
بند هشتم–تعهد به رازداری
بند نهم–تعهد در خصوص منع انجام مهندسی معکوس
بند دهم–تعهد به بازاریابی محصول
بند یازدهم–تعهد به فراهم سازی خدمات پس از فروش بازی
بند دوازدهم–تعهد به واگذاری بهبودات دارایی فکری موضوع لیسانس
بند سیزدهم–تعهد به ارایه بازی حداقل بر روی یک پلتفرم
بند چهاردهم–تعهد در خصوص رعایت مواعد رویدادها
بند پانزدهم–تعهد به رعایت الزامات مربوط به کیفیت بازی
بند شانزدهم–تعهد به عدم رقابت
فصل چهارم: خاتمه قرارداد لیسانس
گفتار اول: انقضای مدت قرارداد لیسانس بازی های رایانه ای
بند اول: اتمام مدت قرارداد
بند دوم: پیش بینی اقدامات متعاقب اتمام مدت قرارداد لیسانس
گفتار دوم: انحلال ارادی قراردادهای لیسانس بازی های رایانه ای
بند اول: موجبات فسخ برای لیسانس دهنده
الف–تجاوز از محدودیت های قراردادی
ب–اعطای لیسانس فرعی توسط لیسانس گیرنده
پ: فسخ در صورت به چالش کشیدن اعتبار دارایی فکری موضوع لیسانس
ت–عدم پرداخت حق امتیاز یا عدم ارایه گزارش صحیح عملکرد
ث– تغییر مبادی کنترلی و مدیریتی در تشکیلات لیسانس گیرنده
ج– عدم بهره برداری از دارایی فکری موضوع لیسانس
چ– عدم بازدهی مناسب محصول/ عدم ارایه بازی بر روی حداقل یک پلتفرم
ح– مهندسی معکوس دارایی فکری موضوع لیسانس
خ– غیر قانونی بودن یا مزاحمت و تجاوز سایر عناصر بازی
د–نقض تعهد به رازداری
ذ– عدم تکمیل توسعه بازی در بازه زمانی مشخص شده
ر–ایجاد شهرت منفی برای لیسانس دهنده در نتیجه استفاده لیسانس گیرنده از موضوع لیسانس
ز– عدم رعایت مواعد مرتبط با تاریخ معرفی محصول یا تاریخ ارسال اولیه
ن– عدم کسب یا حفظ اعتبار بیمه مسیولیت محصول
و– عدم رعایت الزامات قانونی در خصوص بسته بندی و توزیع محصول نهایی
بند دوم: موجبات فسخ برای لیسانس گیرنده
الف– نقض تعهدات تضمینی لیسانس دهنده
ب– عدم تسلیم موضوع قرارداد
پ–عدم پرداخت هزینه های قانونی تمدید دارایی فکری
ت–فسخ به دلیل مزاحمت لیسانس دهنده و اخلال در بهره برداری
بند سوم: چگونگی اعمال حق فسخ، آثار انحلال قرارداد و اقدامات متعاقب آن
الف– چگونگی اعمال حق فسخ
ب– آثار فسخ قرارداد لیسانس بازی های رایانه ای و جبران خسارت
گفتار سوم: انحلال غیر ارادی قرارداد لیسانس بازی های رایانه ای
بند اول– انفساخ
بند دوم: بطلان قرارداد لیسانس بازی های رایانه ای
نتیجه گیری و پیشنهادها
فهرست منابع
کلیدواژه ها
- بازی های رایانه ای
- قراردادهای لیسانس بازی های رایانه ای
- حقوق مالکیت فکری
- میان افزار
- کنسول
- موتور بازی