مطالعه تطبیقی حقوق کیفری ایران و افغانستان در خصوص سقط جنین

از ویکی حقوق
پرش به ناوبری پرش به جستجو
مطالعه تطبیقی حقوق کیفری ایران و افغانستان در خصوص سقط جنین
عنوانمطالعه تطبیقی حقوق کیفری ایران و افغانستان در خصوص سقط جنین
رشتهحقوق جزا و جرم شناسی
دانشجومحمود طاهری
استاد راهنماسید محمد جواد ساداتی
استاد مشاورحسام قبانچی
مقطعکارشناسی ارشد
سال دفاع۱۴۰۱
دانشگاهدانشگاه فردوسی مشهد



مطالعه تطبیقی حقوق کیفری ایران و افغانستان در خصوص سقط جنین عنوان پایان نامه ای است که توسط محمود طاهری، با راهنمایی سید محمد جواد ساداتی و با مشاوره حسام قبانچی در سال ۱۴۰۱ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه فردوسی مشهد دفاع گردید.

چکیده

سقط جنین پدیده شایع در جهان محسوب می شود. در همه جوامع تلاش های در راستایی جلوگیری از آن صورت می گیرد. قدر مسلم آن است که یکی از روش های معمول مقابله کیفری یا جرم انگاری و کیفر گذاری سقط جنین است. قانون گذار افغانستان و ایران نیز با توجه به آموزه های دینی و فرهنگی، برخی از مصادیق سقط جنین را جرم انگاری و کیفر گذاری نموده است. در پژوهش حاضر با استفاده از روش تحقیق تحلیلی– توصیفی به بررسی جرم انگاری و کیفر گذاری سقط جنین از منظر حقوق کیفری ایران و افغانستان پرداخته شده است. نتایج به دست آمده حکایت از آن دارد که سقط جنین در گذشته سقط جنین کیفری مفهوم وسیعی داشته است. سقط جنین درمانی در شرایط خاص تجویز شده بود و اکثرا شرایط سخت گیرانه ای در نظر گرفته می شد. اما امروزه با توسعه قلمرو سقط جنین درمانی، موارد مصادیق سقط جنین کیفری روشن تر و محدود تر شده است. سقط جنین در هردو نظام حقوقی ایران و افغانستان ازجمله جرایم مقید تلقی شده که تحقق آن منوط به تحقق نتیجه مجرمانه است. هرچند قانون گذار ایران و افغانستان دسته بندی روشنی از انواع سقط جنین ارایه نکرده اند، اما دراین پژوهش بر اساس مصادیق قانونی، سقط جنین به دو دسته کیفری و غیر کیفری تقسیم شده است. مطابق هردو نظام حقوقی شرط تحقق سقط جنین کیفری استقرار جنین در رحم زن، منشا انسانی داشتن، زنده بودن و مردن جنین درنتیجه رفتار مجرمانه مرتکب است. از وجوه افتراق حقوق کیفری ایران و افغانستان در خصوص جرم سقط جنین یکی اینکه مطابق تبصره ماده ۳۰۶ قانون مجازات اسلامی ایران، چنانچه جنین زنده متولد شود و حیات مستقر داشته باشد، اما در اثر ضربه ای که توسط مرتکب در زمان جنینی بر او وارد شده، بمیرد امکان اعمال مجازات قصاص وجود دارد، اما مطابق حقوق کیفری افغانستان مجازات قصاص در این مورد نیز قابل اعمال نیست. دوم اینکه دیه جنین بر اساس حقوق کیفری ایران به تناسب مراحل جنین متفاوت است، اما در حقوق کیفری افغانستان دیه جنین در تمام مراحل یکسان است. سوم اینکه قانون گذار افغانستان برخی از مصادیق سقط جنین را مستوجب مجازات نقدی دانسته است، اما در حقوق ایران مجازات نقدی در خصوص سقط جنین پیش بینی نشده است.

ساختار و فهرست پایان نامه

مقدمه

بیان مسیله

سوال های تحقیق

فرضیه های تحقیق

اهداف تحقیق

پیشینه تحقیق

ضرورت و اهمیت تحقیق

روش تحقیق

جدید بودن و نوآوری طرح تحقیق

کاربرد تحقیق

ساختار تحقیق

بخش اول: جرم انگاری سقط جنین در حقوق کیفری ایران و افغانستان

فصل اول: سقط جنین کیفری

مبحث اول: مفهوم و ماهیت سقط جنین

گفتار اول: مفهوم سقط جنین

گفتار دوم: ماهیت جرم سقط جنین

مبحث دوم: مصادیق سقط جنین کیفری

گفتار اول: مصادیق سقط جنین عمدی

بند اول: سقط جنین ناشی از ضرب و شتم یا آزار و اذیت عمدی

بند دوم: فراهم سازی دارو یا وسیله سقط جنین توسط طبیب، قابله و داروفروش

بند سوم: سقط جنین ناشی از دادن دارو یا وسیله سقط جنین توسط افراد عادی

بند چهارم : سقط جنین توسط مادر یا همکاری او با مرتکب

الف) سقط جنین توسط مادر

ب) معاونت مادر در سقط جنین

گفتار دوم: سقط جنین غیرعمدی

مبحث سوم: شرایط تحقق جرم سقط جنین کیفری به لحاظ خصوصیات جنین

گفتار اول: استقرار جنین در رحم زن حامله

گفتار دوم: منشا انسانی داشتن جنین

گفتار سوم: تحقق نتیجه؛ مردن جنین

گفتار چهارم: زنده بودن جنین

فصل دوم: سقط جنین غیر کیفری

مبحث اول: سقط جنین خودبه خودی (تولد قبل از موعد)

گفتار اول: سقط جنین خود به خودی ناشی از عوامل روانی

گفتار دوم: سقط جنین خود به خودی ناشی از عادت

مبحث دوم: سقط جنین درمانی

گفتار اول: دلایل و انگیزه های سقط جنین درمانی

بند اول: حفظ جان مادر

بند دوم: اسقاط جنین نامشروع و جنین ناشی از تجاوز به عنف

بند سوم: سقط جنین ناقص الخلقه

گفتار دوم: ماهیت حقوقی سقط جنین درمانی

گفتار سوم: پیشینه جرم زدایی سقط جنین درمانی

گفتار چهارم: شرایط سقط جنین درمانی

بند اول: تایید خطر جنین برای مادر توسط طبیب متخصص

بند دوم: عدم ولوج روح در جنین

بخش دوم: مجازات سقط جنین در حقوق کیفری ایران و افغانستان

فصل اول: مجازات های اصلی سقط جنین: قصاص، دیه و تعزیر

مبحث اول: تردید در اعمال قصاص و تفاوت در میزان دیه جنایت علیه جنین

گفتار اول: مصادیق سقط جنین مستوجب قصاص

بند اول: قصاص نفس در سقط جنین

بند دوم: قصاص عضو و قصاص جنایت کمتر از سقط جنین

گفتار دوم: مصادیق سقط جنین مستوجب دیه

بند اول: شرایط سقط جنین مستوجب دیه

بند دوم: ماهیت دیه جنین

بند سوم: مقدار و میزان دیه جنین

مبحث دوم: مجازات های تعزیری سقط جنین

گفتار اول: کیفر زندان

گفتار دوم: جریمه نقدی

فصل دوم: موارد تشدید مجازات سقط جنین

مبحث اول: علل عینی تشدید مجازات سقط جنین

گفتار اول: ارتکاب جنایت هم زمان علیه مادر و جنین

گفتار دوم: ارتکاب جنایت علیه جنین های متعدد

مبحث دوم: علل شخصی تشدید مجازات

گفتار اول: سوءاستفاده از وظیفه طبابت، مامایی و دارو فروشی

بند اول: تشدید مجازات سقط جنین به صورت جمع بین دیه و مجازات تعزیری

بند دوم: تشدید مجازات به صورت افزایش میزان مجازات تعزیری

گفتار دوم: سوءاستفاده از نفوذ و سلطه خود بر بزه دیده

بند اول: سوءاستفاده مرتکب از موقف دولتی

بند دوم: سوءاستفاده مرتکب از وظیفه مبتنی برقرار داد خصوصی

نتیجه گیری

پیشنهادها

فهرست منابع

کلیدواژه ها

  • سقط جنین
  • جنین