نظریه شماره 7/97/1809 مورخ 1397/06/13 اداره کل حقوقی قوه قضاییه

استعلام: آیا پاسیار مامور اداره زندانها که به عنوان دژبان مامور بدرقه زندانیان و یا افسر نگهبان زندان انجام وظیفه می نماید و مشمول مقررات استخدامی سازمان زندانهای کشور می باشد مافوق سربازان وظیفه مشغول به خدمت در زندان یا به عبارت دیگر مافوق مورد نظر قانونگذار به شرح مندرج در مواد ۱ و ۴۷ و ۴۸ و۵۰ قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح محسوب می شود یا خیر؟ به طور مثال چنانچه سرباز وظیفه مشغول به خدمت در واحد قرار گاه زندان به پاسیار به عنوان افسر نگهبان وقت زندان اهانت نمود مجازات سرباز بر اساس ماده ۴۸ قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح تعیین می گردد یا بر اساس ماده ۶۰۹ قانون مجازات اسلامی – تعزیرات مصوب ۱۳۷۵ ؟

شماره نظریه	۷/۹۷/۱۸۰۹
شماره پرونده	۹۶-۲۱۰-۱۲۳۸
تاریخ نظریه	۱۳۹۷/۰۶/۱۳

بر فرض اینکه پاسیار که کارمند و مستخدم سازمان زندانها است را ما فوق نظامی سرباز بدانیم در حالتی که پاسیار نیز به سرباز به عنوان نیروی تحت امر اهانت نمود پاسیار وفق ماده ۴۹ قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح در دادسرا و دادگاههای نظامی به عنوان مافوق نظامی و از جهت ارتکاب جرم خاص نظامی قابل تعقیب و محاکمه می باشد یا خیر؟

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه

۱- مستفاد از ماده یک قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح مصوب ۱۳۸۲ و قوانین مربوطه به استخدام نیروهای مسلح (ارتش و سپاه و ناجا) و ماده ۳۶ آیین نامه انضباطی نیروهای مسلح که مقررات مربوط به مافوق و مادون و ارشدیت را مخصوص افرادی دانسته است که نظامی محسوب می شوند و با توجه به ماده یک قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح که افراد نظامی را احصاء کرده است، مستخدمان سازمان زندان ها و اقدامات تأمینی و تربیتی نظامی محسوب نمی شوند. بنابراین پاسیار (مأمور) و سایر اشخاصی که از کارکنان سازمان زندان ها محسوب می شوند، در صورتی که به عنوان دژبان، مأمور بدرقه و افسر نگهبان زندان انجام وظیفه نمایند، نظامی نبوده و ارتکاب جرم از سوی سرباز وظیفه نسبت به آنها (نظیر توهین) نمی تواند مشمول مقررات مواد ۴۷، ۴۸ و ۵۰ قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح قرار گیرد.

۲- با توجه به نظامی نبودن پاسیار، دادگاه نظامی صالح به رسیدگی به جرم وی نمی باشد.