نظریه شماره 7/99/274 مورخ 1399/03/21 اداره کل حقوقی قوه قضاییه

استعلام: چنانچه در یکی از مواد قراردادی توافقی بدین صورت درج شود.

شماره نظریه	۷/۹۹/۲۷۴
شماره پرونده	۹۹-۷۵-۲۷۴ح
تاریخ نظریه	۱۳۹۹/۰۳/۲۱

تسویه حساب قطعی

با انجام مراحل ذیل با پیمانکار تسویه حساب قطعی گردیده و کلیه مطالبات و ودیعه حسن انجام کار و یا ضمانت نامه مربوطه و یا هر گونه اسناد ذمه ای نزد کارفرما به پیمانکار مسترد می گردد.

الف: کار تحویل قطعی شده و گواهی آن صادر شده باشد.

ب: تسویه حساب موقت انجام شده باشد.

نظر به اینکه شرکت های دولتی در رابطه قراردادی که با شرکت های پیمانکار در قالب پیمان معینی دارند پس از اجرای تعهدات فیزیکی پیمانی و احتساب کارکرد و دیون و مطالبات پیمانکار برابر سند مالی تنظیمی توسط شرکت کارفرما که اصطلاحا به صورت وضعیت قطعی و نهایی مشهور است تسویه حساب نهایی می نمایند به نظر می رسد هنگامی که تسویه حساب قطعی صادر می شود قطعیت زمانی و موضوعی در ایفای به عقد و سقوط تعهدات رخ می دهد بدیهی است مفهوم قطعیت تسویه در زمانی که طرفین به اثر نهایی آن پایان ادعاها قائل نباشد امکان طرح هر نوع دعوی تا زمان بی نهایت از زمان خاتمه قرارداد وجود دارد و این تزلزل و احتمال طرح ادعا در آتیه ضمن تخلف از مفاد شرایط فرضی قرارداد با اصل ضوابط ثابت اداری و نیز تامین اعتبار مالی دستگاه های اجرایی تضاد و تغایر دارد زیرا برابر مقررات بودجه سالیانه برای مصارف مشخص زمانی و موضوع معینی تخصیص می یابد بنابراین پرسش شرکت آن است که پس از تحقق شرایط مفروض دو گانه شرکت پیمانکار می تواند بدون آنکه اشتباهی در محاسبات از جمله سهو قلم و... رخ داده باشد مجددا مدعی مطالباتی با منشاء قرارداد تسویه شده باشد؟

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه

گرچه سؤال در ذکر شروط قرارداد و زمان و چگونگی اجرای تعهدات مبهم و کلی است؛ اما در هر صورت چگونگی خاتمه یافتن و پایان اجرای تعهدات باید از شروط قراردادی توافق شده تفسیر شود و صرف استرداد تضامین پیمان که برای حسن انجام کار گرفته می شود، تسویه حساب نهایی و سقوط کامل تعهد محسوب نمی شود.