نقدی بر روششناسی حقوق ضد تبعیض از منظر درهمتنیدگی (اینترسکشنالیتی)
نقدی بر روششناسی حقوق ضد تبعیض از منظر درهمتنیدگی (اینترسکشنالیتی) نام مقاله ای از شیوا بازرگان و محمد حسین زارعی است که در شماره 51(اذر1401) فصلنامه علمی پژوهشهای حقوقی منتشر شده است.
چکیده
اگرچه تبعیض و نابرابری از رایج‌ترین اصطلاحات گفتمان حقوق ضد تبعیض است اما در مورد روششناسی تبعیض در بین حقوق‌دانان کمتر بحث شده است. روش غالب شناسایی حقوقی زمینههای تبعیض مبتنی بر معیارهای تعییرناپذیری و یک سویه‌‌گی در تبعیضهای تکبنیان و اعمال رویکرد افزایشی در تبعیضهای بیش از یک زمینه است. روش اثبات تبعیض نیز مبتنی بر اعمال آزمون مقایسه بر مبنای تقسیم‌بندی دوگانه یا چندگانه است. این مقاله از درهمتنیدگی به عنوان یک روش انتقادی استفاده می‌کند تا ضعف روششناسی حقوق ضد تبعیض هم در سطح هنجاری و هم در سطح رویه‌‌ای در شناسایی زمینههای تبعیض و اثبات وقوع تبعیض را برجسته کند. ذات‌‌گرایی در تجربه تبعیض، تعریف مضیق، انحصاری، تکسویه و جداگانه زمینههای تبعیض و معیارهای شناسایی آن، روش اثبات تبعیض تکبنیان و اعمال آزمون مقایسه محدود مبتنی بر دوگانه تبعیض‌‌گر/تبعیض‌‌دیده بدون در نظر گرفتن پیچیدگی‌‌های هر مورد تبعیض از جمله انتقادات درهمتنیدگی به روششناسی تبعیض است. به دنبال نقد رویکرد مسلط روشی با تأکید بر آرای قضایی، روششناسی تبعیض درهم‌تنیده مبتنی بر اصل رابطه‌‌ای بودن، زمینه و شرایط محوری و مقایسه منعطف، ضروری و جامع معرفی می‌‌شود. تلاش نگارندگان بر آن است که استفاده از درهمتنیدگی به عنوان روش، در حقوق بیشتر مورد توجه قرار گیرد و فقط در سطح نظریه باقی نماند. روششناسی که همچنان به ساختار زمینه‌‌ای حقوق ضد تبعیض پایبند بماند اما فهم دقیق‌‌تری از واقعیت پدیده تبعیض ارائه دهد.
کلید واژه ها
- روششناسی تبعیض
- درهمتنیدگی
- تبعیض درهم‌تنیده
- تبعیض تکسویه
- ازمون مقایسه