ماده 161 قانون اجرای احکام مدنی: تفاوت میان نسخه‌ها

== توضیح واژگان ==

[[حق اجرا]]: حق اجرا عبارت است از [[حق|حقی]] که قانون به ازای خدمات اجرایی پیش‌بینی کرده‌است که پرداخت آن به عهدهٔ [[محکوم علیه|محکوم‌علیه]] و شخصی است که [[اجراییه|اجرائیه]] علیه او صادر شده‌است.<ref name=":0">{{یادکرد کتاب۲||عنوان=اجرای احکام مدنی|ترجمه=|جلد=|سال=1382|ناشر=نگاه بینه|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1466276|صفحه=|نام۱=بهرام|نام خانوادگی۱=بهرامی|چاپ=3}}</ref> حق اجرا مشخص است و با توجه به این که پرونده مالی باشد یا غیرمالی متفاوت است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی و اجرای احکام مدنی (ویژه کارآموزان قضایی)|ترجمه=|جلد=|سال=1391|ناشر=فکرسازان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3933636|صفحه=|نام۱=غلامرضا|نام خانوادگی۱=موحدیان|چاپ=1}}</ref> این حق در [[دعوای مالی|دعاوی مالی]] برابر ۵ درصد [[محکوم به|محکوم‌به]] یا نیم عشر و در [[دعوای غیرمالی|دعاوی غیرمالی]] از ده هزار ریال تا پنجاه هزار ریال به تشخیص [[دادگاه]] می‌باشد. لیکن در مورد [[احکام کیفری]] چنین حقی پیش‌بینی نشده‌است.<ref name=":0"/> [[ماده ۱۵۸ قانون اجرای احکام مدنی]]، میزان [[هزینه‌های اجرایی|هزینهٔ اجرایی]] را پنج درصد مبلغ [[محکوم به|محکوم‌به]] شناخته و به آن نام «[[حق اجرا|حق‌الاجرا]]» داده‌است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی مدنی (جلد سوم) (اجرای احکام مدنی)|ترجمه=|جلد=|سال=1378|ناشر=پایدار|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1220180|صفحه=|نام۱=سیدجلال الدین|نام خانوادگی۱=مدنی|چاپ=5}}</ref>

[[محکوم‌له]]: شخصی است [[شخص حقیقی|حقیقی]] یا [[شخص حقوقی|حقوقی]] که در نتیجهٔ [[حکم]] [[دادگاه]] با تکیه بر قدرت [[قانون]]، درصدد رسیدن به [[موضوع حکم]] خواهد بود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=اجرای احکام مدنی (شرایط و تشریفات فروش مالی توقیف شده)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1843312|صفحه=|نام۱=ولی اله|نام خانوادگی۱=رضایی رجانی|چاپ=2}}</ref>

[[محکوم علیه|محکوم‌علیه]]''':''' شخصی است [[شخص حقیقی|حقیقی]] یا [[شخص حقوقی|حقوقی]] که در نتیجهٔ [[حکم]] [[دادگاه]] با تکیه بر قدرت [[قانون]]، ملزم به اجرای [[موضوع حکم]] خواهد بود.<ref>{{یادکرد کتاب۲|1=|عنوان=اجرای احکام مدنی (شرایط و تشریفات فروش مالی توقیف شده)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1843316|صفحه=|نام۱=ولی اله|نام خانوادگی۱=رضایی رجانی|چاپ=2}}</ref>

جمع [[ماده ۱۶۰ قانون اجرای احکام مدنی]] با [[ماده ۱۶۱ قانون اجرای احکام مدنی|ماده ۱۶۱ این قانون]]، چنین نتیجه می‌دهد که چنانچه [[محکوم‌له]] خود، [[محکوم به|محکوم‌به]] را به هر طریقی دریافت کرده باشد، مسئولیت [[محکوم‌علیه]] در خصوص پرداخت [[حق اجرا]]، به نصف تقلیل می‌یابد.<ref name=":1">{{یادکرد کتاب۲||عنوان=اجرای احکام مدنی در نظم حقوقی کنونی|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1241184|صفحه=|نام۱=علی عباس|نام خانوادگی۱=حیاتی|چاپ=2}}</ref> همچنین، در این خصوص اینطور نیز بیان شده‌است که: «اگر وصول [[محکوم به|محکوم‌به]] توسط [[محکوم‌له]] ناشی از [[توافق]] و [[سازش]] بین او و [[محکوم علیه|محکوم‌علیه]] باشد، در این صورت نصف حق اجرا از محکوم‌علیه وصول خواهد شد؛ اما اگر بدون رضایت محکوم‌علیه به هر ترتیب قانونی محکوم‌به را وصول کند در این صورت، محکوم‌علیه وظیفه خواهد داشت تمام حق اجرای متعلقه را پرداخت نماید».<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح جامع قانون اجرای احکام مدنی (جلد دوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=فکرسازان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1562564|صفحه=|نام۱=علی|نام خانوادگی۱=مهاجری|چاپ=1}}</ref> نکتهٔ دیگر آن که، نباید از این ماده چنین برداشت نمود که [[محکوم‌له]] می‌تواند شخصاً و به [[عنف]]، [[محکوم به|محکوم‌به]] را از [[محکوم‌علیه]] وصول کند. چراکه، چنین برداشتی از مادهٔ فوق، مغایر [[نظم عمومی]] و فلسفهٔ وجودی [[دادگستری]] برای احقاق [[حق]] و برقراری نظم و [[عدالت]] است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=اجرای احکام مدنی در نظم حقوقی کنونی|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1241188|صفحه=|نام۱=علی عباس|نام خانوادگی۱=حیاتی|چاپ=2}}</ref> در نهایت، باید توجه داشت که پرداخت [[هزینه اجرا|هزینه‌های اجرایی]] در اجرای احکام مدنی، بر عهدهٔ محکوم‌علیه است و در صورت امتناع وی از پرداخت، محکوم‌له آن را پرداخت نموده و نهایتاً از محکوم‌علیه وصول می‌گردد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=اجرای احکام مدنی و احکام و اسناد لازم الاجرای خارجی در ایران|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2152960|صفحه=|نام۱=نادر|نام خانوادگی۱=مردانی|نام۲=محمد|نام خانوادگی۲=قهرمان|چاپ=1}}</ref>

[[نظریه مشورتی|نظریهٔ مشورتی]] [[اداره حقوقی دادگستری|ادارهٔ حقوقی دادگستری]] در جلسه مورخ ۱۳۵۰/۰۷/۱۵ در پاسخ به این سؤال که: «آیا قبل از [[تصفیه امور ورشکستگی|تصفیهٔ]] کامل امور [[ورشکستگی]] به وسیلهٔ [[مدیر تصفیه]]، واحد اجرای احکام دادگستری می‌تواند [[وجه|وجوهی]] را که [[ورشکسته]] در [[صندوق دادگستری]] دارد بابت عشریه اجرایی برداشت نماید؟»؛ چنین بیان نموده‌است که: «دایرهٔ اجرای احکام دادگستری نمی‌تواند وجوهی را که از مال ورشکستگان در صندوق دادگستری است، بابت عشریهٔ اجرایی بردارد، زیرا معلوم نیست که سهم [[غرما|غرمایی]] [[اجراییه]] چه اندازه می‌شود. مبلغ [[طلب]] اجرا وقتی قطعی می‌شود که موعد تقسیم وجوه بین [[طلبکار|طلبکاران]] رسیده باشد آن هم پس از طی کلیهٔ تشریفات قانونی».<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون اجرای احکام مدنی در رویه قضایی|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=نگاه بینه|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2041248|صفحه=|نام۱=سیدمحمدرضا|نام خانوادگی۱=حسینی|چاپ=2}}</ref>

همچنین در نظریهٔ مشورتی شمارهٔ ۷/۹۹۵۲ مورخ ۱۳۷۱/۰۹/۱۵ [[اداره حقوقی قوه قضاییه|ادارهٔ حقوقی قوهٔ قضاییه]] چنین بیان شده‌است که: «هزینهٔ راجع به [[قلع بنا|قلع]] و [[قمع بنا]] و اشجار غرس شده توسط [[متصرف عدوانی|متصرف]] عدوان در مقام اجرای حکم رفع [[تصرف عدوانی]] طبق قواعد راجع به [[تسبیب]] و از باب [[مسئولیت]] و نیز مطابق نصوص قانونی از جمله [[ماده ۶ قانون اجرای احکام مدنی|مواد ۶]]، [[ماده ۱۵۸ قانون اجرای احکام مدنی|۱۵۸]]، [[ماده ۱۶۰ قانون اجرای احکام مدنی|۱۶۰]] و [[ماده ۱۶۱ قانون اجرای احکام مدنی|۱۶۱ قانون اجرای احکام مدنی]]، به عهدهٔ [[محکوم علیه|محکوم‌علیه]] است».<ref name=":1"/>

* [[نظریه شماره 7/99/1991 مورخ 1400/01/15 اداره کل حقوقی قوه قضاییه|چکیده نظریه شماره 7/99/1991 مورخ 1400/01/15 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره پرداخت نیم عشر دولتی در اجرای احکام مستلزم عملیات اجرایی]]

* [[نظریه شماره 7/99/53 مورخ 1399/04/08 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره اخد نصف نیم عشر دولتی]]

* [[نظریه شماره 7/99/1008 مورخ 1399/07/15 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره اجرای دستور دادستان مبنی بر اخذ وجه التزام،وجه الکفاله و ضبط وثیقه]]

== منابع ==

{{پانویس|۲}}{{مواد قانون اجرای احکام مدنی}}

[[رده:محکوم‌به وجه نقد]]

[[رده:حق اجرا]]

[[رده:صندوق دادگستری]]

[[رده:محاسبه‌ی حق اجرا بر اساس محکوم‌به]]