نمایش مبدأ برای ماده ۱۰۳ قانون آیین دادرسی مدنی

'''ماده ۱۰۳ قانون آیین دادرسی مدنی''': اگر [[دعوا|دعاوی]] دیگری که [[ارتباط کامل]] با دعوای طرح شده دارند در همان [[دادگاه]] مطرح باشد، دادگاه به تمامی آن‌ها یکجا رسیدگی می‌نماید و چنانچه در چند شعبه مطرح شده باشد در یکی از شعب با تعیین رئیس شعبه اول یکجا رسیدگی خواهد شد.

در مورد این ماده [[وکیل#وکیل دعاوی|وکلا]] یا [[اصحاب دعوا]] مکلفند از دعاوی مربوط، دادگاه را مستحضر نمایند.
* {{زیتونی|[[ماده ۱۰۲ قانون آیین دادرسی مدنی|مشاهده ماده قبلی]]}}
* {{زیتونی|[[ماده ۱۰۴ قانون آیین دادرسی مدنی|مشاهده ماده بعدی]]}} 

== مواد مرتبط ==

* [[ماده ۸۴ قانون آیین دادرسی مدنی]]
* [[ماده ۸۹ قانون آیین دادرسی مدنی]] 

== توضیح واژگان ==
[[ارتباط کامل]]: ارتباط کامل دو [[دعوا]]، به این معنا است که صدور [[رأی]] در یکی، در نتیجهٔ دیگری مؤثر باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون آیین دادرسی مدنی در نظم حقوقی کنونی|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=فکرسازان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6663568|صفحه=|نام۱=علی|نام خانوادگی۱=مهاجری|چاپ=1}}</ref> همچنین، اینطور بیان شده است که ارتباط کامل، یعنی صدور [[رأی]] در مورد یکی از دو دعوا ما را از صدور رأی در دعوای دیگر بی‌نیاز کند یا اثبات یکی از آن دو دعوی موجب اثبات یا رد دعوای دیگر گردد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مبسوط در آیین دادرسی مدنی (جلد دوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=فکرسازان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=456164|صفحه=|نام۱=علی|نام خانوادگی۱=مهاجری|چاپ=1}}</ref>

== پیشینه ==
مفاد این ماده در [[ماده ۷۶ قانون اصول محاکمات حقوقی و تجاری]] مصوب ۱۳۱۴ و بعد از آن در [[ماده ۲۸ قانون آیین دادرسی مدنی مصوب ۱۳۱۸]] مورد اشاره قرار گرفته بود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دعاوی مرتبط در حقوق ایران|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3105348|صفحه=|نام۱=غلامرضا|نام خانوادگی۱=باقری|چاپ=1}}</ref>

== نکات توضیحی و تفسیری دکترین ==
[[وکیل#وکیل دعاوی|وکلا]] و [[اصحاب دعوا|طرفین دعوا]] مکلفند دعاوی مرتبط را به دادگاه اعلام نمایند، البته در مورد عدم اطلاع، [[ضمانت اجرا|ضمانت اجرایی]] وجود ندارد مگر برای وکلا که موجب پیگیری [[تخلف انتظامی|انتظامی]] خواهد بود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون آیین دادرسی مدنی در نظم حقوقی کنونی|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=فکرسازان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=569560|صفحه=|نام۱=علی|نام خانوادگی۱=مهاجری|چاپ=1}}</ref> نکته‌ی دیگر آن که تصمیم دادگاه، در رسیدگی توأم به دعاوی که با هم ارتباط کامل داشته و در یک شعبه مطرح می‌باشند، در قالب [[قرار]] پیش‌بینی نشده‌است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی مدنی (جلد دوم) (دوره پیشرفته)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=دراک|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1345296|صفحه=|نام۱=عبدالله|نام خانوادگی۱=شمس|چاپ=24}}</ref>

== نکات توضیحی ==
طرح دعوای مرتبط منحصر به [[دعوای متقابل|دعوای تقابل]] نبوده و حتی اگر به صورت مستقل نیز مطرح شوند به حکم بند ۲ [[ماده ۸۴ قانون آیین دادرسی مدنی]] و [[ماده ۸۹ قانون آیین دادرسی مدنی]] و [[ماده ۱۰۳ قانون آیین دادرسی مدنی]] بایستی توامان مورد رسیدگی قرار گیرند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دعاوی مرتبط در حقوق ایران|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3105336|صفحه=|نام۱=غلامرضا|نام خانوادگی۱=باقری|چاپ=1}}</ref>

==رویه‌های قضایی==
*[[نظریه شماره 7/1400/2003 مورخ 1400/01/16 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره طرح دعوی مرتبط در چند حوزه قضایی]]
*[[نظریه شماره 7/99/1364 مورخ 1399/10/10 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره رسیدگی توأمان به دو پرونده مستقل]]
*[[رای دادگاه درباره ابطال سند رسمی به موجب سند عادی (دادنامه شماره ۹۶۰۹۹۷۰۲۲۲۹۰۰۱۲۱)]]

*[[نظریه شماره 7/99/1589 مورخ 1399/10/23 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره تصمیم دادگاه در مواردی که ادعای خواهان متقابل نبوده]]

*[[نظریه شماره 7/99/1590 مورخ 1399/11/15 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره تکلیف رسیدگی به دعوای تقابل هنگام رد دعوای اصلی]]
*[[نظریه شماره 7/1400/938 مورخ 1400/09/03 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره ضمانت اجرای عدم رعایت مهلت طرح دعاوی طاری و دعوای ابطال سند مالکیت]]
*[[رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره دعوی بطلان طلاق به ادعای صوری بودن طلاق و رجوع از طلاق بائن یائسه]]
*[[نظریه شماره 7/99/1557 مورخ 1400/01/31 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره ورود ثالث و مقررات حاکم بر آن]]
*[[رای دادگاه درباره اعسار از رد مال (دادنامه شماره ۹۱۰۹۹۷۰۲۲۲۷۰۱۶۲۸)]]
*[[رای دادگاه درباره اثر تمدید قرارداد اجاره بعد از تغییر شغل مستأجر (دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۰۲۲۱۳۰۰۳۱۹)]]
== انتقادات ==
در صورتی که دو دعوای یکسان در دو دادگاه مطرح باشد، قانون تنها به ارسال پرونده به دادگاه اول (در صورت ایراد) اشاره کرده‌است و در مورد وظیفه دادگاه اول در مقابله با پرونده سخنی به میان نیامده است، به نظر می‌رسد صدور [[قرار رد دعوا|قرار رد]] یا [[قرار عدم استماع|عدم استماع]] برای پرونده دوم شایسته‌است چرا که یک [[حق]] بیش از یک بار قابل مطالبه نمی‌باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین قضاوت مدنی در محاکم ایران|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=فکرسازان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2288028|صفحه=|نام۱=علی|نام خانوادگی۱=مهاجری|چاپ=5}}</ref>

== مصادیق و نمونه‌ها ==
چنانچه دعوای [[خلع ید]] مطرح باشد و در دادگاه دیگر دعوای [[الزام به تنظیم سند رسمی]] مطرح گردیده باشد، در این صورت به دو دعوا توامان رسیدگی می‌شود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی مدنی|ترجمه=|جلد=|سال=1386|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1550292|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=کریمی|چاپ=1}}</ref>

==مقالات مرتبط==
*[[ایرادِ امر مرتبط در آیین دادرسی مدنی ایران و فرانسه]]
*[[تکلیف خواسته مسکوت مانده در رأی]]
*[[تأثیر «شروط چندگزینه‌ای» و «اسقاط حق طرح دعوا» بر صلاحیت مراجع حل اختلاف معاهده‌ای در دعاوی سرمایه‌گذاری خارجی]]
*[[اختلاف محاکم نسبت به تشخیص ارتباط کامل بین دعاوی مرتبط و چگونگی حل آن]]
* [[کارکرد طرح دعوای جمعی در جبران خسارت زیان‌دیدگان اعمال ضد رقابتی (بررسی تطبیقی در نظام حقوقی ایران، اتحادیه اروپایی و آمریکا)]]

*[[اثر ارتباط دعاوی در دادرسی مدنی]]
*[[دعوای‌اضافی]]
*[[دعاوي جمعی و نقش آنها در احقاق حقوق مصرفکنندگان]]
*[[اقامه دعاوی طاری در خارج از مهلت]]
*[[جمع و تفکیک بین دعاوی و مقایسه آن با تجزیه یک دعوی به چند دعوی در حقوق ایران و فرانسه]]
*[[اثر ارتباط دعاوی مدنی بر سرایت شکایت پذیری آرا در ایران و فرانسه با تأکید بر رویه قضایی]]
*[[امکان‌سنجی دادخواهی خواهان بر خواهان و خوانده بر خوانده در حقوق ایران (مطالعه تطبیقی)]]
== منابع ==
{{پانویس|۲}}
{{مواد قانون آیین دادرسی مدنی}}

[[رده:مواد قانون آیین دادرسی مدنی]]
[[رده:دادرسی نخستین]]
[[رده:جلسه دادرسی]]
[[رده:ارتباط کامل دعاوی]]
[[رده:تکالیف اصحاب دعوا]]
[[رده:تکالیف وکیل]]