نمایش مبدأ برای بررسی جایگاه علم دادرس در قوانین حقوقی ایران

'''بررسی جایگاه علم دادرس در قوانین حقوقی ایران''' نام مقاله ای از محمد هادی شریفی و [[اعظم عدالت جو]] بوده که در دوره پنجم شماره شانزدهم (تابستان 1391) [[فصلنامه تحقیقات حقوقی بین المللی]] منتشر شده است.

== چکیده ==
جواز استناد [[قاضی]] غیرمعصوم به [[علم قاضی|علم]] شخصی خود در مقام صدور حکم، یکی از مسایل دیرینه وپر سابقه فقهی است که امروزه خود مسأله ساز شده و مورد ابتلای دستگاه قضایی است. این سوال که آیا قاضی میتواند در [[دادرسی]] خود را بی‌نیاز از دلیل بداند و تنها با علم خود [[رأی]] دهد یا پای‌بند اقتضای دلایلی است که دو طرف در دادرسی ارایه کرده‌اند از دیرباز در حقوق ما مطرح شده است و فقها درباره چند و چون آن به بحث و گفتگو پرداخته‌اند. علم قاضی به عنوان یکی از [[ادله اثبات دعوا]] در نظام‌های حقوقی معاصر به خصوص در نظام قضایی اسلام از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است و این بحث در [[فقه]] سابقه‌ای بیش از هزار سال دارد. هرچند بیشتر فقیهان معتقد به حجیت مطلق علم قاضی‌اند اما نگرانی از قرار گرفتن دادرس در معرض اتهام و امکان [[سوء استفاده از قدرت|سوء استفاده]] او از قدرت، ضرورت طرح دقیق این بحث را نشان می‌دهد. به ویژه که امروزه دوباره پاره‌ای از دادرسان ادعا دارند که می‌توانند به علم یا اطلاعات شخصی خود برای احراز مبانی ماهوی استناد کنند و بی‌نیاز از هرگونه دلیل و مصون از هر نظارت‌اند. لذا تحقیق حاضر در جهت شناسایی، اهمیت، تعریف، میزان تأثیر و طرق ارزیابی علم [[دادرس]] مکتوب گردیده است و سر انجام پس از طرح مباحث مربوطه به این نتیجه می‌رسد که گرچه نظر مشهور فقهای امامیه حاکی از اعتبار مطلق علم قاضی است، اما در حقوق موضوعه ایران با توجه به قوانین موجود تنها علم ناشی از [[دلیل|ادله]] معتبر دانسته شده و علم شخصی دادرس فقط کارکرد کنترلی سایر ادله را بر عهده دارد. به عبارت دیگر تنها در مقابل ادله خلاف واقع ایستادگی می‌کند اما نمی‌تواند در صدد [[اثبات]] امری بر آید.

== کلیدواژه ها ==

* علم‌
* دادرس‌
* فقه‌
* حقوق موضوعه‌
* ادله اثبات دعوی‌
* آیین دادرسی علم‌
* آیین دادرسی

== مواد مرتبط ==

* [[ماده ۳ قانون آیین دادرسی مدنی|ماده 3 قانون آیین دادرسی مدنی]]
* [[ماده ۳۵۸ قانون آیین دادرسی مدنی|ماده 358 قانون آیین دادرسی مدنی]]
* [[ماده ۱۹۹ قانون آیین دادرسی مدنی|ماده 199 قانون آیین دادرسی مدنی]]
* [[ماده ۱۲۵۸ قانون مدنی|ماده 1258 قانون مدنی]]
* [[ماده ۱۳۳۵ قانون مدنی|ماده 1335 قانون مدنی]]
* [[اصل ۱۶۷ قانون اساسی|اصل 167 قانون اساسی]]

[[رده:مقالات منتشر شده در سال 1391]]
[[رده:مقالات دوره پنجم شماره شانزدهم فصلنامه تحقیقات حقوقی بین المللی]]
[[رده:فصلنامه تحقیقات حقوقی بین المللی]]
[[رده:مقالات حقوق خصوصی]]
[[رده:مقالات محمد هادی شریفی]]
[[رده:مقالات اعظم عدالت جو]]
[[رده:ادله اثبات دعوی]]
[[رده:دادرس]]
[[رده:علم قاضی]]
[[رده:سوء استفاده]]
[[رده:دادرسی]]