نمایش مبدأ برای عدم امکان فرار به‌عنوان شرط اباحۀ دفاع کشنده؛ با نگرشی تطبیقی به نظام حقوقی ایالات متحده آمریکا

'''عدم امکان فرار به‌عنوان شرط اباحۀ دفاع کشنده؛ با نگرشی تطبیقی به نظام حقوقی ایالات متحده آمریکا نام''' مقاله ای است از [[حسن قاسمی مقدم]] و [[زکیه سادات میر سیدی]] که در شماره صد و چهارده دوره 85(تابستان1400) [[مجله حقوقی دادگستری]] منتشر شده است.

== چکیده ==
ارتکاب جرم در مقام دفاع مشروع، در صورتی جایز است که آن جرم برای «دفع خطر یا تجاوز»، ضرورت داشته باشد و نه «دفع مهاجم». در صورتی که فرد مورد تهاجم، امکان فرار داشته باشد، به علت انتفای ضرورت دفع خطر، ممنوعیت ایراد جرح و قتل بدون اذن حاکم در نهی از منکر، و رعایت حرمت جان مهاجم، توسل به «دفاع کشنده» جایز نیست. منظور از «دفاع کشنده» رفتاری تدافعی است که به‌واسطۀ ایراد صدمات شدید بدنی، و یا استفاده از سلاح سرد و یا گرم، جان مهاجم را در معرض خطر قرار می‌دهد. این تحقیق با روش توصیفی تحلیلی به بررسی حکم دفاع کشنده در فرض امکان فرار پرداخته است. نتیجۀ تحقیق نشان می‌دهد که اگر به‌رغم امکان فرار، مدافع از «دفاع کشنده» در برابر مهاجم استفاده نماید و بدین وسیله، مرتکب جنایت عمدی شود. با توجه به مبانی فقهی تبصرۀ 2 مادۀ 302 قانون مجازات اسلامی و تفسیر حقوقی آن، و رویۀ قضایی دیوان عالی کشور، وی مشمول حکم این تبصره، یعنی پرداخت دیه و تعزیر است. مطالعۀ تطبیقی نظام حقوقی ایالات متحدۀ آمریکا دربارۀ این موضوع، نیز نشان می‌دهد که رعایت «تکلیف عقب‌نشینی» مانع از جواز به‌کارگیری دفاع کشنده در آن نظام است.

== کلیدواژه‌ها ==

* امکان فرار
* دفاع کشنده
* ضرورت
* قصاص
* حق حیات

== مواد مرتبط ==

* [[ماده ۳۰۲ قانون مجازات اسلامی|ماده 302 قانون مجازات اسلامی]]

[[رده:مقالات منتشر شده در سال 1400]]
[[رده:مقالات مجله حقوقی دادگستری]]
[[رده:مقالات حقوق کیفری]]
[[رده:مقالات شماره صد و چهارده مجله حقوقی دادگستری]]
[[رده:مقالات حسن قاسمی مقدم]]
[[رده:مقالات زکیه سادات میر سیدی]]