نمایش مبدأ برای نظریه شماره 7/1402/38 مورخ 1402/03/01 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره معافیت برخی سازمان ها از پرداخت هزینه های دادرسی

'''چکیده نظریه شماره 7/1402/38 مورخ 1402/03/01 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره معافیت برخی سازمان ها از پرداخت هزینه های دادرسی''':احصاء موارد معافیت سازمان های دولتی و نهادها و مؤسسات عمومی غیر دولتی و بنیادها و مؤسسات خیریه از پرداخت هزینه دادرسی، خارج از وظایف این اداره کل است، اما با بررسی صورت گرفته، در قوانین خاص ذیل الذکر مواردی از معافیت در حدود مقرر، تصریح شده است.{{جعبه اطلاعات نظریات مشورتی|شماره نظریه=7/1402/38|شماره پرونده=1402-127-38ح|تاریخ نظریه=1402/03/01|موضوع نظریه=[[اساسنامه بنیاد مسکن انقلاب اسلامی]]|محور نظریه=[[معافیت از پرداخت هزینه دادرسی]]}}

== '''استعلام''' ==
با عنایت به درخواست بنیاد مسکن انقلاب اسلامی مبنی بر معافیت آن سازمان از پرداخت هزینه های دادرسی به استناد تبصره [[ماده ۱۷ اساسنامه بنیاد مسکن انقلاب اسلامی]] مصوب ۱۳۶۶ و با توجه به اینکه در قوانین مختلف پیرامون معافیت و یا عدم معافیت [[سازمان دولتی|سازمان های دولتی]] و نهادها و [[مؤسسات عمومی غیر دولتی]] از پرداخت [[هزینه دادرسی|هزینه های دادرسی]] احکام مختلفی پیش بینی شده است و معافیت و یا عدم معافیت این مراجع همواره مورد اختلاف است و رویه قضایی واحدی در این خصوص اعمال نمی شود، خواهشمند است فهرست دستگاه های دولتی و نهادها و مؤسسات عمومی غیر دولتی و ... مشمول معافیت از پرداخت هزینه دادرسی به همراه مستندات قانونی اعلام شود.

== نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه ==
هر چند احصاء موارد معافیت سازمان های دولتی و نهادها و مؤسسات عمومی غیر دولتی و بنیادها و مؤسسات خیریه از پرداخت هزینه دادرسی، خارج از وظایف این اداره کل است، اما با بررسی صورت گرفته، در قوانین خاص ذیل الذکر مواردی از معافیت در حدود مقرر، تصریح شده است:

۱- سازمان تأمین اجتماعی؛ به موجب [[ماده ۱۱۰ قانون تأمین اجتماعی]] مصوب ۱۳۵۴.

۲- سازمان اوقاف و امور خیریه، موقوفات عام، بقاع متبرکه، اماکن مذهبی، مدارس علوم دینی و مؤسسات و بنیادهای خیریه، در موارد مذکور در ماده ۹ قانون تشکیلات و اختیارات سازمان حج و اوقاف و امور خیریه مصوب ۲/۱۰/۱۳۶۲ با اصلاحات و الحاقات بعدی؛ به موجب تبصره این ماده و قانون استفساریه تبصره مذکور مصوب ۲۸/۲/۱۳۷۹.

۳- بنیاد مسکن انقلاب اسلامی؛ به موجب تبصره ماده ۱۷ قانون اساسنامه این بنیاد مصوب ۱۷/۹/۱۳۶۶.

۴- جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران؛ به موجب [[ماده ۲۰ جمعیت هلال احمر|ماده ۲۰ ( اصلاحی ۲۸/۲/۱۳۷۹) قانون اساسنامه جمعیت]] مزبور مصوب ۸/۲/۱۳۶۷.

۵- بنیاد شهید انقلاب اسلامی و کمیته امداد امام خمینی (ره)؛ به موجب قانون استفاده بعضی از دستگاه ها از نماینده حقوقی و مراجع قضایی و معافیت بنیاد شهید انقلاب اسلامی و کمیته امداد امام خمینی (ره) از پرداخت هزینه دادرسی مصوب ۷/۳/۱۳۷۴ با اصلاحات و الحاقات بعدی.

۶- وزارتخانه های علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی؛ در حدود مقرر در ماده ۳۴ قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت مصوب ۲۷/۱۱/۱۳۸۰ با اصلاحات و الحاقات بعدی.

۷- وزارت جهاد کشاورزی؛ به موجب تبصره ۲ ماده ۳۳ اصلاحی ۱۳۸۶ قانون حفاظت و بهره برداری از جنگل ها و مراتع مصوب ۱/۴/۱۳۸۲ در حدود مقرر در این ماده.

۸- بنیاد مستضعفان؛ به موجب لایحه قانونی راجع به معافیت بنیاد مستضعفان از پرداخت هزینه دادرسی در تمام مراجع قضایی مصوب ۱۷/۱۱/۱۳۸۵.

۹- دولت در دعاوی مرتبط با اجرای قوانین مربوط به اراضی شهری؛ به موجب [[ماده ۱۰ قانون ساماندهی و حمایت از تولید و عرضه مسکن]] مصوب ۲۵/۲/۱۳۸۷.

۱۰- دادستان، در دعوای مطالبه خسارت و ضرر و زیان ناشی از جرائم نسبت به اموال دولتی و عمومی؛ به موجب تبصره ۱ الحاقی (۱۷/۴/۱۳۸۷) به [[ماده ۲ قانون تشکیل سازمان بازرسی کل کشور.|ماده ۲ (اصلاحی ۱۷/۴/۱۳۸۷) قانون تشکیل سازمان بازرسی کل کشور.]]

۱۱- نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران در خصوص دعوای مطالبه ضرر و زیان؛ موضوع [[ماده ۵۷۵ قانون آیین دادرسی کیفری]] مصوب ۴/۱۲/۱۳۹۲ با اصلاحات و الحاقات بعدی.

۱۲- صندوق تأمین خسارت های بدنی؛ به موجب تبصره ۴ [[ماده ۲۴ قانون بیمه اجباری خسارات وارد شده به شخص ثالث در اثر حوادث ناشی از وسایل نقلیه|ماده ۲۴ قانون بیمه اجباری]] خسارات وارد شده به شخص ثالث در اثر حوادث ناشی از وسایل نقلیه مصوب۲۰/۲/۱۳۹۵.

۱۳- سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور، سازمان امور اراضی و سازمان حفاظت محیط زیست، سازمان اوقاف و امور خیریه و وزارت راه و شهرسازی حسب مورد پس از تأیید بالاترین مقام دستگاه اجرایی مربوط در دعاوی ای که به منظور رفع تصرف از اراضی دولتی، ملی و وقفی مطرح می شود؛ به موجب [[ماده ۲۸ قانون احکام دائمی برنامه های توسعه کشور]] مصوب ۱۰/۱۱/۱۳۹۵.

۱۴- مناطق آزاد تجاری – صنعتی در حدود بند الف [[ماده ۶۵ قانون احکام دائمی برنامه های توسعه کشور]] مصوب ۱۳۹۵.

۱۵- سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری و سازمان حفاظت محیط زیست؛ به موجب تبصره ۲ [[ماده ۳۲ قانون هوای پاک]] مصوب ۲۵/۴/۱۳۹۶ در دعاوی حقوقی و کیفری ناشی از فعالیت ها، وظایف و تکالیف قانونی موضوع این قانون.

۱۶- سازمان محیط زیست؛ معافیت از پرداخت هفتاد درصد هزینه دادرسی دعاوی؛ به موجب بند ف تبصره ۸ قانون بودجه کل کشور در سال ۱۴۰۲.

۱۷- دادستانی کل کشور، سازمان بازرسی کل کشور و دیوان محاسبات کشور در خصوص هزینه دادرسی شکایاتی که در حدود اختیارات قانونی خود در دیوان عدالت اداری مطرح می کنند موضوع تبصره ۱ الحاقی مورخ ۱۰/۲/۱۴۰۲ به [[ماده ۱۶ قانون دیوان عدالت اداری|ماده ۱۶ قانون دیوان عدالت]].

== مواد مرتبط ==

* [[ماده ۱۷ اساسنامه بنیاد مسکن انقلاب اسلامی]]
* [[ماده ۱۱۰ قانون تأمین اجتماعی]]
* [[ماده ۲۰ جمعیت هلال احمر]]
* [[ماده ۱۰ قانون ساماندهی و حمایت از تولید و عرضه مسکن]] 
* [[ماده ۲ قانون تشکیل سازمان بازرسی کل کشور.|ماده ۲ قانون تشکیل سازمان بازرسی کل کشور]]
* [[ماده ۵۷۵ قانون آیین دادرسی کیفری]]
* [[ماده ۲۴ قانون بیمه اجباری خسارات وارد شده به شخص ثالث در اثر حوادث ناشی از وسایل نقلیه|ماده ۲۴ قانون بیمه اجباری]]
* [[ماده ۲۸ قانون احکام دائمی برنامه های توسعه کشور]]
* [[ماده ۶۵ قانون احکام دائمی برنامه های توسعه کشور]]
* [[ماده ۳۲ قانون هوای پاک]]
* [[ماده ۱۶ قانون دیوان عدالت اداری]]

== جستارهای وابسته ==

* [[هزینه دادرسی]]
* [[سازمان دولتی]]
* [[مؤسسات عمومی غیر دولتی]]

[[رده:نظرات مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضائیه]]
[[رده:نظرات مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضائیه سال ۱۴۰۲]]
[[رده:نظرات مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضائیه (حقوقی)]]
[[رده:نظرات مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضائیه (معافیت از پرداخت هزینه دادرسی)]]