ماده ۵۰۲ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات): تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
(نگارش نکات مربوط به ماده و رفرنس دهی) |
(ابرابزار) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
هر کس به نفع یک دولت بیگانه و به ضرر دولت بیگانه دیگر در قلمرو ایران مرتکب یکی از جرایم جاسوسی شود به نحوی که به امنیت | هر کس به نفع یک دولت بیگانه و به ضرر دولت بیگانه دیگر در قلمرو ایران مرتکب یکی از جرایم جاسوسی شود به نحوی که به امنیت ملی صدمه وارد نماید به یک تا پنج سال حبس محکوم خواهد شد. | ||
== واژگان == | == واژگان == | ||
منظور از دولت خارجی در این ماده، کل نظام حاکم بر آن کشور و در معنایی اعم از قوای | منظور از دولت خارجی در این ماده، کل نظام حاکم بر آن کشور و در معنایی اعم از قوای سه‌گانه به کار رفته‌است. بدیهی است [[جاسوسی]] به نفع اشخاص، شرکت‌ها یا سازمان‌های خارجی مشمول این ماده قرار نمیگیرد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح قانون مجازات اسلامی (جلد اول) (بخش تعزیرات)|ترجمه=|جلد=|سال=1377|ناشر=فیض|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=857508|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=2}}</ref> شمول این ماده در مواردی که دولت مورد نظر توسط ایران به رسمیت شناخته شده باشد محل تردید است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح قانون مجازات اسلامی (جلد اول) (بخش تعزیرات)|ترجمه=|جلد=|سال=1377|ناشر=فیض|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=386720|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=2}}</ref> | ||
منظور از ایراد صدمه به امنیت ملی این است که رفتار مزبور بتواند سبب مخالفت، دشمنی و تیرگی روابط با سایر | منظور از ایراد صدمه به امنیت ملی این است که رفتار مزبور بتواند سبب مخالفت، دشمنی و تیرگی روابط با سایر کشورها شود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق جزای اختصاصی (جرایم علیه تمامیت جسمانی- شخصیت معنوی- اموال و مالکیت- امنیت و آسایش عمومی) (علمی-کاربردی)|ترجمه=|جلد=|سال=1386|ناشر=دانشگاه تهران|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=430136|صفحه=|نام۱=ایرج|نام خانوادگی۱=گلدوزیان|چاپ=13}}</ref> | ||
== پیشینه == | == پیشینه == | ||
[[قانون مجازات اسلامی تعزیرات مصوب | [[قانون مجازات اسلامی تعزیرات مصوب ۱۳۶۲|قانون مجازات اسلامی تعزیرات مصوب ۱۳۶۲:]] | ||
ماده ۸ - مجازات مقرر در ماده قبل شامل کسانی نیز خواهد شد که جرم جاسوسی را به نفع یک دولت بیگانه و به ضرر دولت بیگانه دیگر در خاک ایران مرتکب شوند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق جزای اختصاصی (جلد سوم) (جرایم علیه امنیت و آسایش عمومی) (مطالعه تطبیقی)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=432252|صفحه=|نام۱=حسین|نام خانوادگی۱=میرمحمدصادقی|چاپ=17}}</ref> | |||
== نکات توضیحی تفسیری دکترین == | == نکات توضیحی تفسیری دکترین == | ||
در این ماده جاسوسی به نفع یک دولت بیگانه و به ضرر دولت | در این ماده جاسوسی به نفع یک دولت بیگانه و به ضرر دولت بیگانهٔ دیگر به شرطی که به امنیت ملی ایران صدمه وارد کند مورد جرم انگاری قرار گرفته‌است. مرتکب این جرم میتواند هر شخص ایرانی یا خارجی، نظامی و غیرنظامی، کارمند یا غیر کارمند باشد<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق جزای اختصاصی (جرایم علیه تمامیت جسمانی- شخصیت معنوی- اموال و مالکیت- امنیت و آسایش عمومی) (علمی-کاربردی)|ترجمه=|جلد=|سال=1386|ناشر=دانشگاه تهران|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=430116|صفحه=|نام۱=ایرج|نام خانوادگی۱=گلدوزیان|چاپ=13}}</ref> که در قلمرو زمینی، هوایی و دریایی ایران اقدام به جاسوسی نموده‌است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق جزای اختصاصی (جرایم علیه تمامیت جسمانی- شخصیت معنوی- اموال و مالکیت- امنیت و آسایش عمومی) (علمی-کاربردی)|ترجمه=|جلد=|سال=1386|ناشر=دانشگاه تهران|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=430132|صفحه=|نام۱=ایرج|نام خانوادگی۱=گلدوزیان|چاپ=13}}</ref> منظور از جاسوسی معنای خاص کلمه یعنی تحصیل و ارائه اطلاعات از یک کشور به کشور دیگر است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق جزای اختصاصی (جلد سوم) (جرایم علیه امنیت و آسایش عمومی) (مطالعه تطبیقی)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=432264|صفحه=|نام۱=حسین|نام خانوادگی۱=میرمحمدصادقی|چاپ=17}}</ref>هرچند عده ای معتقدند هرگونه اقدام علیه امنیت ملی ایران در قالب جرائم جاسوسی یا جرائم مرتبط با آن مشمول این ماده قرار خواهد گرفت.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=جرایم ضد امنیت ملی|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=خرسندی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2103516|صفحه=|نام۱=حسن|نام خانوادگی۱=عالی پور|نام۲=نوروز|نام خانوادگی۲=کارگری|چاپ=1}}</ref>تشخیص اینکه آیا اقدام فرد جاسوسی محسوب میشود یا خیر بر عهده قاضی پرونده خواهد بود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=714588|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=4}}</ref>تحقق این جرم منوط به ایراد صدمه به امنیت ملی ایران است؛ بنابراین از جمله [[جرم مقید|جرائم مقید]] می‌باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=714552|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=4}}</ref>رسیدگی به این جرم منوط به درخواست کشور بیگانه نشده و رضایت آن کشور نیز تأثیری در ادامه رسیدگی نخواهد داشت.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=714556|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=4}}</ref> | ||
در خصوص [[عنصر معنوی|رکن روانی]] مرتکب باید علاوه بر آنکه به نحو عامدانه اسناد و اطلاعات محرمانه ای را تحصیل | در خصوص [[عنصر معنوی|رکن روانی]] مرتکب باید علاوه بر آنکه به نحو عامدانه اسناد و اطلاعات محرمانه ای را تحصیل میکند قصد تسلیم آن به کشور خارجی را نیز داشته باشد. اگر فردی بدون این قصد مرتکب جرم شود مشمول این ماده قرار نمیگیرد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق جزای اختصاصی (جرایم علیه تمامیت جسمانی- شخصیت معنوی- اموال و مالکیت- امنیت و آسایش عمومی) (علمی-کاربردی)|ترجمه=|جلد=|سال=1386|ناشر=دانشگاه تهران|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=430148|صفحه=|نام۱=ایرج|نام خانوادگی۱=گلدوزیان|چاپ=13}}</ref> | ||
== منابع == | == منابع == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس|۲}} | ||
نسخهٔ ۴ اکتبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۶:۲۷
هر کس به نفع یک دولت بیگانه و به ضرر دولت بیگانه دیگر در قلمرو ایران مرتکب یکی از جرایم جاسوسی شود به نحوی که به امنیت ملی صدمه وارد نماید به یک تا پنج سال حبس محکوم خواهد شد.
واژگان
منظور از دولت خارجی در این ماده، کل نظام حاکم بر آن کشور و در معنایی اعم از قوای سه‌گانه به کار رفته‌است. بدیهی است جاسوسی به نفع اشخاص، شرکت‌ها یا سازمان‌های خارجی مشمول این ماده قرار نمیگیرد.[۱] شمول این ماده در مواردی که دولت مورد نظر توسط ایران به رسمیت شناخته شده باشد محل تردید است.[۲]
منظور از ایراد صدمه به امنیت ملی این است که رفتار مزبور بتواند سبب مخالفت، دشمنی و تیرگی روابط با سایر کشورها شود.[۳]
پیشینه
قانون مجازات اسلامی تعزیرات مصوب ۱۳۶۲:
ماده ۸ - مجازات مقرر در ماده قبل شامل کسانی نیز خواهد شد که جرم جاسوسی را به نفع یک دولت بیگانه و به ضرر دولت بیگانه دیگر در خاک ایران مرتکب شوند.[۴]
نکات توضیحی تفسیری دکترین
در این ماده جاسوسی به نفع یک دولت بیگانه و به ضرر دولت بیگانهٔ دیگر به شرطی که به امنیت ملی ایران صدمه وارد کند مورد جرم انگاری قرار گرفته‌است. مرتکب این جرم میتواند هر شخص ایرانی یا خارجی، نظامی و غیرنظامی، کارمند یا غیر کارمند باشد[۵] که در قلمرو زمینی، هوایی و دریایی ایران اقدام به جاسوسی نموده‌است.[۶] منظور از جاسوسی معنای خاص کلمه یعنی تحصیل و ارائه اطلاعات از یک کشور به کشور دیگر است.[۷]هرچند عده ای معتقدند هرگونه اقدام علیه امنیت ملی ایران در قالب جرائم جاسوسی یا جرائم مرتبط با آن مشمول این ماده قرار خواهد گرفت.[۸]تشخیص اینکه آیا اقدام فرد جاسوسی محسوب میشود یا خیر بر عهده قاضی پرونده خواهد بود.[۹]تحقق این جرم منوط به ایراد صدمه به امنیت ملی ایران است؛ بنابراین از جمله جرائم مقید می‌باشد.[۱۰]رسیدگی به این جرم منوط به درخواست کشور بیگانه نشده و رضایت آن کشور نیز تأثیری در ادامه رسیدگی نخواهد داشت.[۱۱]
در خصوص رکن روانی مرتکب باید علاوه بر آنکه به نحو عامدانه اسناد و اطلاعات محرمانه ای را تحصیل میکند قصد تسلیم آن به کشور خارجی را نیز داشته باشد. اگر فردی بدون این قصد مرتکب جرم شود مشمول این ماده قرار نمیگیرد.[۱۲]
منابع
- ↑ عباس زراعت. شرح قانون مجازات اسلامی (جلد اول) (بخش تعزیرات). چاپ 2. فیض، 1377. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 857508
- ↑ عباس زراعت. شرح قانون مجازات اسلامی (جلد اول) (بخش تعزیرات). چاپ 2. فیض، 1377. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 386720
- ↑ ایرج گلدوزیان. حقوق جزای اختصاصی (جرایم علیه تمامیت جسمانی- شخصیت معنوی- اموال و مالکیت- امنیت و آسایش عمومی) (علمی-کاربردی). چاپ 13. دانشگاه تهران، 1386. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 430136
- ↑ حسین میرمحمدصادقی. حقوق جزای اختصاصی (جلد سوم) (جرایم علیه امنیت و آسایش عمومی) (مطالعه تطبیقی). چاپ 17. میزان، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 432252
- ↑ ایرج گلدوزیان. حقوق جزای اختصاصی (جرایم علیه تمامیت جسمانی- شخصیت معنوی- اموال و مالکیت- امنیت و آسایش عمومی) (علمی-کاربردی). چاپ 13. دانشگاه تهران، 1386. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 430116
- ↑ ایرج گلدوزیان. حقوق جزای اختصاصی (جرایم علیه تمامیت جسمانی- شخصیت معنوی- اموال و مالکیت- امنیت و آسایش عمومی) (علمی-کاربردی). چاپ 13. دانشگاه تهران، 1386. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 430132
- ↑ حسین میرمحمدصادقی. حقوق جزای اختصاصی (جلد سوم) (جرایم علیه امنیت و آسایش عمومی) (مطالعه تطبیقی). چاپ 17. میزان، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 432264
- ↑ حسن عالی پور و نوروز کارگری. جرایم ضد امنیت ملی. چاپ 1. خرسندی، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2103516
- ↑ عباس زراعت. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه). چاپ 4. ققنوس، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 714588
- ↑ عباس زراعت. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه). چاپ 4. ققنوس، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 714552
- ↑ عباس زراعت. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه). چاپ 4. ققنوس، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 714556
- ↑ ایرج گلدوزیان. حقوق جزای اختصاصی (جرایم علیه تمامیت جسمانی- شخصیت معنوی- اموال و مالکیت- امنیت و آسایش عمومی) (علمی-کاربردی). چاپ 13. دانشگاه تهران، 1386. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 430148