ماده ۸۴۴ قانون مدنی

هر گاه موصی به، مال معینی باشد آن مال تقویم می‌شود اگر قیمت آن بیش از ثلث ترکه باشد مازاد، مال ورثه است مگر این که اجازه کند.

توضیح واژگان

تنفیذ وصیت: هر شخصی، می تواند تا یک سوم ترکه خود را، به نفع دیگران وصیت نماید. اگر بیش از این مقدار وصیت نماید؛ اعتبار وصیت نیاز به تنفیذ ورثه دارد.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

ملاک تقویم موصی به، ارزش آن در زمان موت موصی است.

ممکن است موصی خانه خود را، به نفع دیگری وصیت کند. چنانچه موصی به مازاد بر ثلث ترکه وی باشد؛ وصیت نسبت به میزان زاید، درصورت تنفیذ ورثه، نافذ می گردد؛ و درفرض رد قسمت مزبور، ورثه نیز با موصی له در ملک یادشده شریک می گردند.

انتقادات

گاهی اوقات، ارزش موصی به برابر با ثلث ترکه موصی می باشد؛ لیکن ممکن است به صورت امانات و یا مطالبات بوده؛ و یا مورد غصب و تصرف عدوانی واقع شده؛ و یا اینکه مورد تأمین دادگاه، و یا سایر مراجع قانونی باشد؛ دراینصورت موصی له، حق استفاده از ثلث موصی به را دارد؛ و نسبت به دو ثلث دیگر آن، تا تعیین تکلیف نسبت به سایر اموال متوفی، همچنان مالک تلقی می شود. علیرغم وجود سابقه فقهی در این باره، قانون مدنی سکوت اختیار نموده است.

مصادیق و نمونه ها

چنانچه زید یکی از رقبات خود را به نفع عمرو وصیت کند و قیمت موصی له به میزان ارزش ثلث ماترک او باشد؛ دراینصورت وصیت نافذ است ولی اگر ارزش آن، بیش از ثلث دارایی او بوده باشد؛ با تنفیذ ورثه، قسمت زاید نیز متعلق به عمرو خواهد بود.