ماده ۸۵۴ قانون مدنی

موصی می‌تواند یک یا چند نفر وصی معین نماید، درصورت تعدد، اوصیا باید مجتمعاً عمل به وصیت کنند مگر در صورت تصریح به استقلال هر یک.

توضیح واژگان

انفراد در لغت به معنای یکتایی، یگانگی و وحدت است. و در اصطلاح، استقلال شخص ذیسمت در انجام امور محوله اش را، بدون نیاز به استماع، و تبعیت از نظرات سایر اشخاص هم ردیف خود، انفراد گویند.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

اگر موصی، هر یک از اوصیا را، به نحو انفرادی به کار گمارد؛ شخص مزبور می تواند به تنهایی، و به طور مستقل عمل نموده؛ و تا از حدود اختیاراتش تجاوز ننموده؛ سایر اوصیا نمی توانند با او مخالفت نمایند.

درصورت تعدد اوصیا، همه تصمیم ها باید به صورت جمعی اتخاذ شود؛ و عمل هیچ یک از آنها، بدون تأیید سایرین نافذ نیست. و درصورت اجتماع اوصیا، آنها نمی توانند امور محوله را، بین خود تقسیم نمایند.

درصورتیکه موصی به طور صریح یا مستنبط از قراین، امر به مباشرت وصی نموده؛ و یا او را از تعیین وکیل منع نموده باشد؛ بدین ترتیب وکالت مزبور باطل بوده؛ و اعمال حقوقی وکیل نیز، غیر نافذ محسوب گردیده؛ و وصی و نماینده او، در برابر موصی، مسئولیت تضامنی دارند.

سوابق فقهی

چنانچه مال موضوع وصیت، بین اوصیا تقسیم گردد؛ پس از عمل مزبور، هریک از آنها حق دارد در قسمت مربوط به دیگری دخالت نماید؛ چراکه تقسیم، نمی تواند مانع از ولایت هریک از اوصیا در کل مال گردد.

چنانچه موصی در وصیت خویش قید نماید که زید وصی اول و عمرو وصی دوم و بکر وصی سوم است؛ تا زمانی که قصد موصی از این لحن انشاء با توسل به قراین و امارات، محرز نگردیده است؛ باید بنا را بر اجتماع اوصیا دانست نه ترتیبی و تعاقبی بودن آنان.

درصورتی که موصی تصریح به مباشرت نموده باشد؛ وصی حق تخلف ندارد.

رویه های قضایی

نظریه مشورتی شماره 3847/7 مورخه 21/6/1376 اداره حقوقی قوه قضاییه، علی الاصول تعیین وکیل توسط وصی را بلامانع می داند؛ مگراینکه ازسوی موصی قید مباشرت شده باشد؛ و یااینکه مورد وصایت از امور غیرقابل توکیل باشد.