ماده ۹۵۷ قانون مدنی

حمل از حقوق مدنی متمتع می‌گردد مشروط بر این که زنده متولد شود.

توضیح واژگان

فاقد اهلیت یعنی کسی که از کسب یا اجرای حقوق و تکالیف خود ممنوع است.

به استحقاق شخص جهت برخورداری از حق را، اهلیت تمتع گویند. و به توانایی مدنظر قانونگذار، جهت برخورداری از حق، اهلیت تمتع گویند.

پیشینه

به موجب ماده 30 قانون مدنی اسپانیا، حمل درصورت زنده ماندن حداقل 24 ساعت پس از تولد خویش، از حقوق مدنی برخوردار می شود.

برخورداری حمل از حقوق مدنی، به شرط زنده متولدشدن وی، منطبق با فقه اسلام بوده؛ و با آنچه که در حقوق رومی ژرمنی وضع شده؛ متفاوت است.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

اماره استهلال، یا همان صدای ضعیفی که به هنگام تولد، از دهان طفل خارج می گردد؛ دلالت بر زنده متولدشدن حمل داشته؛ و او را از حقوق مدنی، متمتع می سازد.

جنین، از هنگام بسته شدن نطفه، دارای شخصیتی جدای از ابوین خود، می باشد.

زنده متولد شدن حمل، مبدأ برخورداری او از بسیاری حقوق می باشد؛ نظیر تعیین سن، تعیین تابعیت براساس سیستم خاک، ایجاد برخی تعهدات برای وی و ...

هیچ ذمه ای به حمل، تعلق نمی گیرد، زیرا ذمه، فقط متعلق به انسان های متمتع از شخصیت است.

مستندات فقهی

روایات متعددی از پیامبر و امام علی، دال بر این است که مجازات مادر، درمواردی که موجب ورود زیان به جنین وی شود؛ ممنوع است.

سوابق فقهی

به دلیل عدم اطمینان از زنده متولد شدن جنین، وقف به نفع او، باطل است. در مقابل، انتقاد شده است که حمل، می تواند موقوف علیه، باشد.

مصادیق و نمونه ها

حمل می تواند از حق انتفاع و وقف، منتفع شود. و می توان به نفع حمل، هبه نمود. و وصیت برای جنین، صحیح است.