ماده ۱۱۸۲ قانون مدنی

هر گاه طفل، هم پدر و هم جد پدری داشته باشد و یکی از آن‌ها محجور یا به علتی ممنوع از تصرف در اموال مولی‌علیه گردد ولایت قانونی او ساقط می‌شود.

توضیح واژگان

حجر یعنی منع و جلوگیری.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

ولایت، قابل زوال نیست؛ بلکه عواملی نظیر حجر و کفر ولی، سبب تعلیق آن می گردد. (676667) و حجر، مانع اجرای وظایف ولی است، نه زایل کننده ولایت.

اگر طفل، دارای پدر و جد پدری باشد؛ درصورت جنون پدر، جد می تواند برای بعد از خود، وصی تعیین نماید؛ و چنانچه پیش یا پس از فوت جد، پدر افاقه یابد؛ مسأله وصایت منتفی است.

رسیدگی به دعوای سقوط ولایت، در دادگاه حوزه قضایی محل اقامت مولی علیه، صورت خواهد پذیرفت.

افلاس ولی، باعث حجر در امور مالی خود می گردد؛ و نسبت به دخالت در امور مولی علیه خویش، تأثیری ندارد.

محرومیت ولی از حقوق اجتماعی خویش، باعث سقوط ولایت می گردد.

حجر، امری عرضی بوده؛ و نمی تواند موجب زوال ولایت، که حقی ذاتی است؛ گردد؛ لذا با افاقه ولی از جنون، این حق ذاتی، دوباره به وی رجعت می نماید.

ولایت، سقوط ولایت بر اثر جنون، و عودت ولایت به دلیل افاقه ولی، همگی قهری هستند.

مستندات فقهی

بنا بر اتفاق نظر فقها، با افاقه ولی از جنون، حق ولایت، دوباره به وی عودت می گردد.

سوابق فقهی

اگر یکی از اولیای قهری طفل، محجور گردد؛ دیگری به تنهایی، ولایت خود را، اعمال می نماید، و اگر طفل فقط دارای یک ولی بوده؛ و او هم اهلیت خود را، از دست بدهد؛ باید برای او، قیم تعیین نمود.

سفاهت ولی، باعث سقوط ولایت او می گردد.