ماده ۶۱۷ قانون مدنی

امین نمی‌تواند غیر از جهت حفاظت، تصرفی در ودیعه کند یا به نحوی از انحا از آن منتفع گردد مگر با اجازه‌ی صریح یا ضمنی امانتگذار والا ضامن است.

توضیح واژگان

ودیعه: اخذ نایب برای مراقبت از مال را، ودیعه گویند.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

ودیعه گیر، نسبت به مال ودعی هیچگونه حقی نداشته؛ و با انحلال عقد، باید آن را به صاحبش بازگرداند. حتی درمواردی که مال مزبور مثلی باشد؛ نمی تواند آن را مصرف نموده؛ و بعداً مثل مال را تهیه نموده؛ و به مودع رد نماید. و مستودع، حق تصرف در مال ودعی را نداشته؛ و درصورت تصرف در آن، باید اجرت المثل پرداخت نماید. مگراینکه تصرف، مقدمه نگهداری از مال باشد. مانند اینکه برای جلوگیری از سرقت اسب در بیابان، سوار آن شود. و تا زمانی که مودع اذن ندهد؛ ودیعه گیر نمی تواند از مال مدعی منتفع گردد. به عنوان نمونه، استفاده از شیر بز، منوط است به رضایت صاحب آن.

مستندات فقهی

با استناد به روایتی از امام صادق، مستودع نمی تواند مقداری از مال ودعی را، مصرف نماید؛ مگراینکه بتواند مثل آن را به مالک بازگرداند؛ و یا اینکه شخصی کفیل او گردد.

مصادیق و نمونه ها

• اگر شخصی، دستگاه گیرنده دیجیتال خود را، نزد دوستش به امانت گذارد تا برگردد و آن را تحویل بگیرد؛ و پس از گذشت مدتی طولانی، هنوز برای بازپس گرفتن مال ودعی، به مستودع مراجعه ننموده باشد؛ دراینصورت ودیعه گیرنده نمی تواند حتی با حفظ تعهد به تأدیه عین، یا بهای مال ودعی، در آن تصرف نماید.