ماده ۵۶۶ قانون مدنی: تفاوت میان نسخهها
(ابرابزار) |
جز (Nasim صفحهٔ ماده 566 قانون مدنی را به ماده ۵۶۶ قانون مدنی منتقل کرد) |
نسخهٔ ۱۷ اکتبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۴:۱۸
هر گاه در جعاله، عمل دارای اجزای متعدد بوده و هر یک از اجزا، مقصود بالاصالهٔ جاعل بوده باشد و جعاله فسخ گردد عامل از اجرتالمسمی به نسبت عملی که کردهاست مستحق خواهد بود اعم از این که فسخ از طرف جاعل باشد یا از طرف خود عامل.
توضیح واژگان
جعاله: در لغت به مالی که برای اتیان کاری، درنظر گرفته میشود؛ جعاله گویند. و در اصطلاح، جعاله عبارت است از صیغه ای که فایده آن، تحصیل منافع در مقابل عوض است؛ بدون آنکه علم به عوض و عمل شرط گردیده باشد.[۱] و تعهد جاعل به تأدیه حقالزحمه معلوم، درمقابل اتیان عملی معین بر طبق قرارداد را، جعاله مینامند.[۲]
نکات توضیحی تفسیری دکترین
اجرت المثل موضوع ماده ۵۶۵ قانون مدنی، ناظر به موردی است که عمل موردنظر عامل، بسیط و غیرقابل تجزیه باشد. درغیراینصورت، مفاد این ماده، مُجرا خواهد بود.[۳]
ملاک اندازه نسبت، در ماده ۴۲۷ قانون مدنی مشخص گردیدهاست. بدین ترتیب که باید اجرت المثل کل کار معین شود؛ و سپس بخشی را که اتیان شده؛ نسبت به کل کار محاسبه نموده؛ و به همان نسبتی که بین جزء و کل وجود دارد؛ اجرت المثل را تعیین کرد.[۴]
با توجه به منطوق این ماده، و وحدت ملاک آن در همه قراردادها، آنچه که به ازای جزء اتیان شده از کار، به انجام دهنده آن تعلق میگیرد؛ بخشی از اجرت المسمایی است؛ که درواقع مطابق با همان قسمت میباشد. این امر را، میتوان مؤید قابل تجزیه بودن قرارداد دانست. و اگر حقالزحمه، به جهتی غیر از رابطه بین جزء و کل مزبور، به عامل یا … تعلق میگرفت؛ دیگر باید آن را اجرت المثل مینامیدند؛ نه اجرت المسمی؛ زیرا با فرض تعدد مطلوب، هر یک از اجزای عمل، در حد خود کامل بوده؛ و در فرض تبعیض و تفکیک، به هر قسمت، بهطور مستقل و جداگانه اجرت تعلق میگیرد. و نیازی نیست که برای اخذ اجرت قسمت انجام شده؛ نیازی به اجرای کل تعهد باشد.[۵]
در فرض موضوع این ماده، قرارداد به اعتبار اجزای موضوع آن، در برابر سهمی از حقالزحمه قرار گرفته؛ و عامل، به ازای انجام هر جزء، مستحق مزدی مستقل خواهد بود.[۶]
عمل موضوع جعاله، ممکن است واحد یا متعدد باشد. گاهی ممکن است چند کار، در ضمن یک قرارداد جعاله، موضوع تعهد عامل واقع گردد. مانند دیوار کشی به طول ۲۰۰ متر و ارتفاع ۵ متر، که دراینصورت عامل، به ازای ۲۰ متر احداث دیوار در طول، مستحق اجرتی مستقل، به نسبت کل اجرت المسمی خواهد بود.[۷]
سوابق فقهی
اگر یکی از طرفین، پس از اتیان مقداری از عمل، جعاله را فسخ نماید؛ دراینصورت نمیتوان مدعی گردید که عامل، مستحق هیچ حقالزحمه ای نیست.[۸]
منابع
- ↑ یداله بازگیر. قانون مدنی در آیینه آرای دیوانعالی کشور (شرکت، ودیعه، جعاله و احکام راجع به آن). چاپ 2. فردوسی، 1385. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 147412
- ↑ محمود عرفانی. حقوق تجارت (جلد پنجم) (مشارکت بازرگانی بینالمللی، اعتبارات اسنادی، سرمایهگذاری تاجر خارجی و وضعیت حقوقی آن، بورس اوراق بهادار در ایران، حقوق بانکی، ارز و بیمه، شرکتهای دولتی در حقوق ایران و فرانسه، تجارت الکترونیکی، ضمانت نامههای بانکی و…). چاپ 2. جنگل، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2198392
- ↑ مستند فقهی قانون مدنی (جلد هفتم). چاپ 1. داد و دانش، 1393. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6089692
- ↑ ناصر کاتوزیان. قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی. چاپ 26. میزان، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 96612
- ↑ جلال سلطان احمدی. تجزیه پذیری قرارداد (مطالعه تطبیقی در فقه، حقوق ایران، انگلیس و کنوانسیون بی بینالمللی کالا). چاپ 1. جنگل، 1391. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3245788
- ↑ سیدحسن امامی. حقوق مدنی (جلد دوم) (در اجاره، مساقات، مضاربه، جعاله، شرکت، ودیعه، عاریه، قرض، قمار، وکالت …). چاپ 12. اسلامیه، 1375. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1592576
- ↑ سیدعلی حائری شاه باغ. شرح قانون مدنی (جلد اول). چاپ 3. گنج دانش، 1386. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 237584
- ↑ علی اکبر ایزدی فرد. اندیشههای فقهی (حقوقی-اقتصادی) (جلد اول). چاپ 1. جنگل، 1390. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2824288