ماده ۸۲۳ قانون مدنی

حق شفعه بعد از موت شفیع به وارث یا وراث او منتقل می‌شود.

توضیح واژگان

اخذ به شفعه: اخذ به شفعه، یعنی گرفتن به استناد شفعه، که ماهیت آن، یک عمل حقوقی است.

توضیحی تفسیری دکترین

باتوجه به انتقال قهری حقوق متوفی به وراث خویش، باید ورثه را، درحکم قائم مقام قانونی مورث خود محسوب نموده؛ و حق شفعه را به آنان قابل انتقال دانست.

حق شفعه، به زوجه متوفی نیز، به ارث می رسد. و وی می تواند به نسبت حصه خویش از اموال متوفی، حق شفعه خود را اعمال نموده؛ و مبادرت به خرید سهم مشتری نماید.و زوجه متوفی، از حق شفعه وی ارث می برد؛ و تفاوتی ندارد که موضوع شفعه، زمین، درخت، ساختمان و ... باشد؛ زیرا مشفوع، جزء ترکه مورث نیست؛ تا بتوان دلیلی برای محرومیت زوجه یافت؛ بلکه حق شفعه، به طور مستقیم به وراث میت انتقال می یابد.

اگر پس از فوت شفیع، ورثه وی اقدام به اعمال حق شفعه نموده؛ و مبیع را خریداری نمودند؛ منشأ مالکیت آنان نسبت به آن مال را، باید ایقاع دانست نه ارث. لذا دلیلی هم ندارد که بابت تملک مال مزبور، مالیت بر ارث تأدیه نمایند.

سوابق فقهی

هرچند حق شفعه از حقوق مالی محسوب می گردد؛ اما نمی توان نسبت به آن به طور مستقل، و جدا از عین مال، وصیت نمود.