ماده ۳۹ قانون آیین دادرسی مدنی

درصورتی که وکیل استعفای خود را به دادگاه اطلاع دهد، دادگاه به موکل اخطار می کند که شخصا یا توسط وکیل جدید، دادرسی را تعقیب نماید و دادرسی تا مراجعه موکل یا معرفی وکیل جدید حداکثر به مدت یک ماه متوقف می گردد.

وکیلی که دادخواست تقدیم کرده در صورت استعفاء، مکلف است آن را به اطلاع موکل خود برساند و پس از آن موضوع استعفای وکیل و اخطار رفع نقص توسط دادگاه به موکل ابلاغ می شود، رفع نقص به عهده موکل است.

توضیح واژگان

نمایندگی : رابطه ای است حقوقی که بموجب آن نماینده می تواند بنام و به حساب اصیل در انعقاد قرارداد شرکت کند و اثار آن بطور مستقیم دامن گیر اصیل می شود . 669980

پیشینه

ماده 39 در قانون سال 1290 مشابه ندارد و در مواد الحاقی سال 1347 چنین بیان شده :« استعقا وکیلی که دادخواست بدوی را تقدیم کرده ، در حین ابلاغ یا بعد از اخطار رفع نقیصه تا پایان موعد تکمیل دادخواست مزبور بی اثر است و موجب ابلاغ اخطار مزبور بموکل نخواهد بود.699037/699038

نکات توضیحی و تفسیری دکترین

مقررات قابل انتقاد این ماده ، که در قانون قدیم منصوص نگردیده بود ، می بایست بدین ترتیب تفسیر گردد که استعفا وکیل اگر چه موجب توقیف حداکثر یک ماهه دادرسی می گردد اما در عین حال این توقیث نمی تواند ، با توجه به ماده 43 تجدید جلسه را باعث شود مگر اینکه جلسه مقرر ، با لحاظ ماده 40 ، برای اخذ توضیح وکیل تعیین شده باشد.310768 علی رقم اینکه استعفای وکیل موجب توقیف دادرسی به مدت یک ماه و اگاه ساختن موکل برای تعقیب دادرسی می شود اما فوت و، جنوون و ممنوع شدن وکیل از وکالت چنین تکلیفی را برای دادگاه ایجاد نمی نماید مگر در مواردی که نیاز به اخذ توضیح باشد.344720 ) ، اگر یک ماه مقرر شده در دادگاه سپری شد و موکل هیچ اقدامی نکرد دادرسی از حالت توقیف خارج و بدون وکیل و نسبت به موکل ادامه می یابد.1307102))

در صورتی که وکیل استعفا  دهد و استعفای خود را فقط به دادگاه اعلام دارد دادگاه مکلف است استعفای وکیل را به موکل اطلاع دهد اگر بعد از ابلاغ اخطار زمان دادرسی به وی ، استعفا به دادگاه اعلام شود و موکل از استعفا و جلسه بی خبر باشد ، جلسه دادگاه به علت نقص تجدید می شود.142436

چنانچه دادخواست را موکل داده باشد و وکیل در اثنای رسیدگی وکالت خواهان را بپذیرد و بعد استعفا دهد، تکلیفی به اعلام استعفا به موکل ندارد.142437

در صورتی کهموکل از استعفای موکل خبر داشته باشد و  دادگاه از استعفای وکیل بی خبر باشد ، اخطارها و ابلاغ ها همچنان برای وکیل فرستاده شده و آثار آن متوجه موکل خواهد بود.116663/404368

رویه های قضایی

1) رای شماره 1272-23/6/1334 شعببه چهارم : « اگر وکیل پژوهش خواه(تجدیدنظر خواه) موقع ابلاغ اخطار رفع نقص دادخواست پژوهشی از وکالت استعفا دهد اصدار قرار رد دادخواست به علت عدم رفع نقص بدون اخطار به خود پژوهش خواه (تجدیدنظر خواه)که پرداخت هزینه دادرسی با او بوده صحیح نیست»1389068

2) در مواردی که دخالت اجباری وکیل  در طرح بعضی از دعاوی با توجه به مواد 31و 32 قانون صلاح پاره ای از قوانین دادگستری و آیین نامه های آن ، اگر موکل بدون ذکر نام وکیل دادخواست را تنظیم و ثبت نماید  ابتدا مدیر دفتر اخطار رفع نقص صادر کرده و در صورت عدم تکمیل قراررد دادخواست را صادر خواهد کرد.715376

3)نظریه 335/7-19/1/1373 اداره حقوقی قوه قضاییه : منظور از اخطار رفع نقص مذکور در قسمت دوم از ماده 39 ق.آ.د.م 1379 ، همان اخطار رفع نقص موضوع ماده 54 قانون مورد بحث است . بنا به مراتب اگر دادخواستی که وکیل به دادگاه تقدیم نموده و پرونده ای تشکیل شده است به جهات مذکور در مبحث سوم قانون فوق الذکر ناقص باشد اخطاریه رفع نقص توسط دادگاه صورت می گیرد و موکل موظف است طبق ماده 54 قانون مزبور در مقام رفع نقص اقدام نماید.1366850

4)نحوه اعمال ماده 39 قانون آیین دادرسی مدنی در این موارد چگونه است ؟اخطار رفع نقص توسط دادگاه مقید به چه زمانی است ؟چنانچه موکل در مهلت مقرر نسبت به رفع نقص اقدام ننماید دادگاه مواجه با چه تکلیفی است ؟ نحوه توقیف یک ماهه جریان دادرسی در این موارد چگ.نه است و ایا نیازی به صدور قرار دارد ؟؟ مبدا توقف یاد شده از چه زمانی است ؟

پاسخ ( نظر اکثریت):  اخطار رفع نقصی که صادر می شود نباید کمتر از پنج روز باشد و چنان چه موکل ظرف مهلت مقرر اقدامی نکند ، دادگاه رسیدگی را با اخطار حضور موکل ادامه می دهد و برای توقف دادرسی نیازی به صدور قرار توقف دادرسی نیست رسیدگی با دستور قضایی متوقف می شود و مبدا توقف تاریخ ابلاغ اخطاریه به موکل است.715362

مذاکرات تصویب

ماده 39 : در صورتی که وکیل استعفای خود را به دادگاه اطلاع دهد ، دادگاه به موکل اخطار می کند شخصا یا توسط وکیل جدید دادرسی را تعقیب نماید. استعفای وکیلی که دادخواست را تقدیم کرده ، بدون اطلاع آن به موکل تا پایان موعد تکمیل دادخواست یاد شده بی اثر خواهد بود و موجب ابلاغ اخطار رفع نقص به موکل نمی باشد.1405021

مصادیق و نمونه ها

1) بعد از اعلام اصتعفای وکیل به موکل و قبل از اطلاع به دادگاه اخطاری برای وکیل صادر تا برای جلسه آتی وسیله اجرای قرار معاینه محل را فراهم کند در صورتی که وکیل حاضر نشود دادگاه برای صدور قرار قانونی مشکلی نخواهد داشت . به نظر می رسد در این موارد وظیفه موکل است که استعفای وکیلش را به دادگاه اعلام تا اخطار ها و ابلاغ های بعدی برای شخص وی ارسال گردد.404368