ماده ۱۰۹۹ قانون مدنی

در صورت جهل زن به فساد نکاح و وقوع نزدیکی، زن مستحق مهرالمثل است.

توضیح واژگان

عقر، یعنی دیه رحم زن.

به مقاربت زن و مرد با یکدیگر، به تصور اشتباه مبنی بر وجود رابطه زوجیت، نزدیکی به شبهه گویند.

پیشینه

در حقوق سوریه و لبنان، درصورت مقاربت با زن در نکاح باطل، مرد ملزم به پرداخت مهریه خواهدبود.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

جهل به بطلان نکاح، ممکن است مربوط به موضوع یا حکم باشد. در این مورد خاص، جهل به حکم، پذیرفته خواهدشد.

علم یا جهل مرد به بطلان نکاح، تأثیری در ثبوت یا سقوط مهریه نخواهدداشت. این علم یا جهل زن است که تکلیف مهریه را، روشن می سازد.

با وحدت ملاک از مفاد این ماده، زن، در ایامی که جاهل به بطلان نکاح بوده؛ مستحق نفقه است.

اگر در فرض بطلان نکاح، زن مهریه موردتوافق را، دریافت نموده باشد؛ درصورت آگاهی وی به فساد عقد؛ مال مزبور، با مهرالمثل، از حیث قلت و زیادت، قابل تطبیق خواهدبود.

در صورت جهل زن به فساد نکاح، و وقوع نزدیکی، وطی به شبهه رخ داده؛ و زن مستحق مهرالمثل است.

به دلالت مفهوم مخالف این ماده، درصورت علم زوجه نسبت به بطلان نکاح، و وقوع نزدیکی، وی مستحق هیچ مهری نخواهدبود.

سوابق فقهی

درصورتیکه مردی مسلمان، با زنی بهایی ازدواج نماید؛ حتی در فرض جهل زن به فساد نکاح، مهریه منتفی است. درمقابل، نظری وجوددارد که به دلیل جهل زن، او را مستحق مهرالمثل می داند.

مصادیق و نمونه ها

درصورتیکه زنی، در ایام عده، مبادرت به ازدواج با مردی نماید؛ و به فساد چنین نکاحی نیز، آگاه نبوده باشد؛ مستحق مهرالمثل است.