ماده ۱۱۷۳ قانون مدنی

هیچ یک از ابوین حق ندارند در مدتی که حضانت طفل به عهده‌ی آن‌هاست از نگاهداری او امتناع کنند، در صورت امتناع یکی از ابوین، حاکم باید به تقاضای دیگری یا تقاضای قیم یا یکی از اقربا و یا به تقاضای مدعی‌العموم، نگاهداری طفل را به هر یک از ابوین که حضانت به عهده‌ی اوست الزام کند و در صورتی که الزام ممکن یا مؤثر نباشد حضانت را به خرج پدر و هر گاه پدر فوت شده باشد به خرج مادر تأمین کند.

توضیح واژگان

حضانت، یعنی ولایت، سرپرستی، تربیت، نگهداری و مراقبت از صغیر. و به محافظت و تربیت صغیر، حضانت گویند.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

پدر و مادر طفل، باید در امر حضانت وی، با یکدیگر مشارکت نمایند.

حضانت، قائم به شخص بوده؛ و قابلیت اسقاط یا انتقال به غیر را ندارد؛ سقوط یا تعلیق وظیفه حضانت، فقط در صورت وجود تعارض بین این تکلیف با منفعت و مصلحت صغیر، امکانپذیر است. زیرا حقوق طفل، مرجح بر حقوق ابوین او بوده؛ و جز در موارد به خطر افتادن مصالح کودک، نمی توان والدین او را، معاف از حضانت دانست.

تعقیب شخصی که از قبول تکلیف حضانت، خودداری نماید؛ امکانپذیر است.

حضانت، تکلیفی است که ممکن است قانونگذار، بر عهده هریک از والدین طفل قراردهد. بنابراین نمی توان از اتیان چنین تکلیفی، امتناع نموده؛ و نیز حضانت، قابل اسقاط نیست.

نمی توان مخارج حضانت را، از اموال طفل تأمین نمود. هزینه حضانت بر عهده پدر بوده؛ و درصورت فوت او، باید توسط مادر کودک، تأمین گردد.

رویه های قضایی

با استناد به نظریه مشورتی شماره 1347/7 مورخه 1/4/1361 اداره حقوقی قوه قضاییه و نظر کمیسیون نشست های قضایی، به مناسبت نشست قضات دادگستری بوشهر، حضانت قابل اسقاط نیست.

به موجب نظریه مشورتی شماره 3549/7 مورخه 6/7/1377 اداره حقوقی قوه قضاییه، ابوین طفل، می توانند با تراضی هم، حضانت وی را، به یکدیگر بسپارند؛ اما حق تعیین ثالث را، جهت حضانت فرزند خود ندارند.

مذاکرات تصویب

به نظر یکی از نمایندگان مجلس، این ماده دارای ایراد نگارشی و ویرایشی بود؛ که با اضافه نمودن حرف (را) به یکی از کلمات این ماده، اشکال مزبور مرتفع گردید.