ماده ۱۱۷۹ قانون مدنی

ابوین حق تنبیه طفل خود را دارند ولی به استناد این حق نمی‌توانند طفل خود را خارج از حدود تأدیب، تنبیه نمایند.

توضیح واژگان

به حقوق و وظایف شرعی و قانونی ابوین نسبت به فرزند خود، سلطان والدین گویند.

تأدیب یعنی بازداشتن از کارهای ناپسند.

به برخوردهای نامناسب، که باعث بروز عملکرد منفی رفتاری، شناختی، عاطفی و جسمی توسط کودک گردد؛ کودک آزاری عاطفی گویند.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

اطفالی که با انواع سوء رفتارها و سوء استفاده ها درگیر باشند؛ شرایط کمبود و نقصان را، تجربه می نمایند؛ و در معرض مخاطره و زیان قراردارند.

تبعیت طفل از فرامین پدر و مادر را، باید تکلیف دانست نه تعهد؛ زیرا ضمانت اجرای تخلف از چنین اوامری، تنبیه طفل در حدود تأدیب او است. لذا حقوق ابوین در فرمان پذیری اولادشان از آنها، به حق عینی نزدیکتر است تا به حق دینی.

معلمان، که از سوی ابوین طفل، وکالت ضمنی در تربیت او دارند؛ می توانند با رعایت حدود تأدیب، به تنبیه و تنزه وی اقدام نمایند.

تنبیه طفل، نباید توأم با خشونت و انتقامجویی بوده؛ و اگر عاری از قصد تأدیب باشد؛ مجاز نیست. درواقع نرمی و انعطاف، که لازمه تربیت است را، نباید فراموش نمود. تنبیه فرزند، به جهت اجبار او به کارهای خلاف شرع، متضمن ضمانت اجرای کیفری است.

اگر، طفل دست به اقدامی بزند که جان او، در مخاطره باشد؛ شخص بیگانه، می تواند به جهت حفظ جان او، به نصیحت، تهدید و یا از باب تزاحم اهم و مهم، به تنبیه وی بپردازد.

مستندات فقهی

با استناد به روایتی از امام صادق، اگر طفلی سرقت نماید؛ دفعه اول و دوم، مجازات نمی گردد؛ اما سرقت کودک برای بار سوم، متضمن تنبیه او است.

بنابر روایتی از امام صادق، تنبیه کودک، فقط باید با یک ضرب با دست صورت پذیرد؛ و اگر تنبیه طفل، با یک ضرب، مؤثر نباشد؛ با توجه به شرایط و شدت ناهنجاری، تنبیه او حداکثر تا پنج ضربه، مانعی ندارد.

به موجب آیه 233 سوره بقره "...لَا تُضَارَّ وَالِدَةٌ بِوَلَدِهَا وَلَا مَوْلُودٌ لَهُ بِوَلَدِهِ..."، ابوین طفل، مجاز به آزار و اذیت وی نیستند.

سوابق فقهی

تنبیه طفل مجاز نبوده؛ و علاوه بر دیه، مستوجب تعزیر است. مگراینکه جزئی و مختصر بوده؛ و هیچ اثریدر بدن باقی نگذارد؛ هرچند بهتر است؛ به جای تنبیه طفل، او را مورد محبت و تشویق قرار داد.

تنبیه، جهت الزام کودک به اقامه نماز، اشکالی ندارد.

رویه های قضایی

به موجب نظریه مشورتی شماره 72854 مورخه 31/6/1370 اداره حقوقی قوه قضاییه، تنبیه طفل، نباید منجر به تغییر رنگ پوست او گردد.

به موجب نظریه مشورتی شماره 8709/7 مورخه 13/3/1369، تنبیه طفل، تا حد تأدیب او جرم نیست.ولی اگر پدر را، در مظان اتهام قراردهد؛ قیم اتفاقی می تواند از او شکایت نماید.

مصادیق و نمونه ها

تنبیه طفل، می تواند با تحریم غذا، حبس در اتاقی مجزا، و کتک زدن وی، صورت پذیرد.