ماده ۱۲۶۹ قانون مدنی

اقرار به امری که عقلاً یا عادتاً ممکن نباشد و یا بر حسب قانون صحیح نیست اثری ندارد.

توضیح واژگان

عادتاً، یعنی تکرار کاری توسط شخص یا جامعه.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

اقرار، کاشف از حقیقت بوده؛ و تا زمانی که موضوع آن، از نظر عقل و عادت، قابل تحقق نباشد؛ دیگر نمی توان حکم به صحت چنین اقراری نمود.

موضوع اقرار، باید از نظر عقل، عرف و قانون قابل تحقق باشد.

اگر به موجب قانون، عمل حقوقی خاصی، باطل بوده؛ و مقر، اقرار به دینی نماید که بر اثر همان عمل حقوقی، به وجودآمده؛ چنین اقراری نیز، فاقد اثر است. زیرا تأثیر اقرار، فرع بر اعتبار مقرٌبه است.

اعمال ممنوعه قانونی، حکم اموری را دارد که به موجب عقل نیز، ممنوع است.

اقرار به اموری که وقوع آنها، از نظر عقل و عادت، ممکن نیست؛ همچون اقرارهایی است که کذب آنها، در محکمه ثابت شده  است.

سوابق فقهی

اگر شخصی، اقرار نماید که مبلغی را، بابت دیه قطع دو دست زید پرداخت نموده است؛ ولی دستان وی سالم باشد؛ چنین اقراری صحیح نیست.

اقراری که موضوع آن، مجهول باشد؛ از نظر عرف صحیح نیست.

اقراری که موضوع آن مشروع نباشد؛ صحیح نیست.

مصادیق و نمونه ها

اقرار زن به زوجیت دائمی مردی که به هنگام ازدواج با او، دارای چهار زوجه دیگر هم بوده است؛ اقرار به امری غیرممکن محسوب گردیده؛ و صحیح نیست.

اگر شخص، اقرار به ابوت کسی نماید که از او بزرگتر است؛ چنین اقراری صحیح نیست. و اگر علی 30 سال سن داشته؛ و اقرار نماید که حسین 20 ساله، فرزند او است؛ چنین اقراری صحیح نیست.

اقرار به ابوت مولود زنا، صحیح نیست. و اقرار به دینی که سبب آن، معامله تریاک باشد؛ و همچنین اقرار به دینی که بر اثر قمار، به وجودآمده؛ فاقد اثر است.