ماده ۲۳۳ قانون آیین دادرسی مدنی: تفاوت میان نسخه‌ها
(ابرابزار) |
جز (Wikihagh admin صفحهٔ ماده 233 قانون آیین دادرسی مدنی را به ماده ۲۳۳ قانون آیین دادرسی مدنی منتقل کرد: فارسی سازی نویسه ها) |
نسخهٔ ۱ نوامبر ۲۰۲۱، ساعت ۲۳:۰۵
صلاحیت گواه و موارد جرح وی برابر شرایط مندرج در بخش چهارم از کتاب دوم، در امور کیفری، این قانون می‌باشد.
توضیح واژگان
جرح شاهد: ذکر نقص شاهد که موجب بی‌اعتباری گواهی او می‌گردد .۲۹۴۵۱
عدالت: از شرایط گواه می‌باشد و به معنای ترک جرایم بزرگ و اضرار نورزیدن بر جرایم کوچک است در علم حقوق هماهنگی انسان را با نظام جهان، عدالت گویند. در مفهوم فقهی عدالت قولی نفسانی است که باعث ملازمت تقوا و مروت می‌گردد و عدالت به ارتکاب گناه کبیره و مصر بودن بر گناهان صغیره زایل می‌شود ۴۶۶۶۰۳
طهارت مولد: شاهد باید طهارت مولد داشته باشد یعنی شاهد بایستی در اثر رابطه مشروع پدر و مادر متولد شده باشد .۶۸۶۱۴۶
پیشینه
در ماده ۱۵۵ ق.ا.د. ک سال ۱۳۷۸ شرط صلاحیت شاهد را موارد ذیل بیان کرده‌است: ۱-بلوغ ۲- عقل ۳- ایمان ۴- طهارت مولد ۵- عدالت ۶- عدم وجود انتفاع شخصی برای شاهد یا رفع ضرر از وی ۷- عدم وجود دشمنی دنیوی بین شاهد و طرفین دعوا ۸- عدم اشتغال به تکدی و ولگردی ۱۳۶۵۸۴
نکات توضیحی و تفسیری دکترین
در ماده ۱۵۵ ق.ا.د. ک سال ۱۳۷۸ شرط صلاحیت شاهد را موارد ذیل بیان کرده‌است: ۱-بلوغ ۲- عقل ۳- ایمان ۴- طهارت مولد ۵- عدالت ۶- عدم وجود انتفاع شخصی برای شاهد یا رفع ضرر از وی ۷- عدم وجود دشمنی دنیوی بین شاهد و طرفین دعوا ۸- عدم اشتغال به تکدی و ولگردی ۱۳۶۵۸۴
اهلیت برای ادای گواهی با توجه به اعتبار ماده ۱۳۱۴ ق. م در حال حاضر پانزده سال تمام شمسی می‌باشد که در این موضوع تفاوتی میان پسر و دختر نیست۳۱۳۰۲۳
وجود شرایط قرابت نسبی و رابطه خادم و مخدومی بین گواه و یکی از طرفین مانع قبول شهادت نیست۱۴۳۰۳۰ البته نظر مخالف هم طرفدارانی دارد چرا که خادم و مخدوم را می‌توان به نوعی منتفع از احوالات طرف درخواست کننده شهادت دانست. (خود نوشت)
از شرایط دیگر شاهد اختیار می‌باشد لذا هرگونه اجبار به شهادت مسموع نیست این امر در اصل ۳۸ قانون اساسی نیز مقرر شده‌است و چنین شهادتی را فاقد ارزش و اعتبار می‌داند. ۴۰۴۲۳
علاوه بر شرایط شاهد که در بالا ذکر شد شرایط گواهی نیز عبارتند از :۱- قطع و یقین در گواهی ۲- مطابقت موضوع گواهی با موضوع ادعا ۳- اتخاذ مفاد گواهی گواهان۳۱۳۰۲۸
قانونگذار پیری و کهولت سن شاهد را از موانع شهادت نمی‌داند اما از آنجا که اراده و هوشیاری کامل گواه می‌باشد لذا در صورتی که پیری موجب فقدان اراده یا هوشیاری شود از موانع شهادت خواهد بود. ۳۰۶۴۱۱
سوابق و مستندات فقهی
در مفهوم فقهی عدالت قولی نفسانی است که باعث ملازمت تقوا و مروت می‌گردد و عدالت به ارتکاب گناه کبیره و مصر بودن بر گناهان صغیره زایل می‌شود. ۴۵۶۶۰۳
شهادت کودک غیر ممیز به اتفاق آراء بی‌ارزش است و به نظر مشهور فقهای امامیه شهادت ممیز نیز مادام که به حد رشد و بلوغ نرسیده ارزش ندارد .۵۴۴۲۴۰
شرایط شاهد در زمان ادای شهادت معتبر است نه در زمان تحمل شهادت و بنابراین چنانچه افرادی در زمان حضور در واقعه فاقد شرایط باشند و در زمان ادا واجد آن گردند شهادت آنان پذیرفته می شوددر این مسئله حنفیان با فقهای شیعه موافقند. اما نسبت به اعتبار استمرار شرایط تا زمان صدور حکم میان فقیهان شیعه اختلاف نظر است. ۵۴۴۲۵۱