ماده ۴۹۲ قانون مدنی

اگر مستأجر، عین مستأجره را در غیر موردی که در اجاره ذکر شده باشد یا از اوضاع و احوال استنباط می‌شود استعمال کند و منع آن ممکن نباشد موجر حق فسخ اجاره را خواهد داشت.

توضیح واژگان

اجاره: به قراردادی که به موجب آن، مستأجر در مقابل مالی که به مؤجر پرداخت می نماید؛ برای زمانی مشخص، مالک منافع عین مستأجره می گردد.(912187)

نکات توضیحی تفسیری دکترین

مفاد این ماده، بیانگر یکی از چهره های ممانعت از تعدی و تفریط بوده؛ و مستأجر باید خود را ملتزم به آن بداند.(912551)

باتوجه به اینکه عین مستأجره، در ید مستأجر امانت بوده؛ و حفظ آن لازم است؛ وی می تواند تصرفاتی در آن نماید که مقصود متعاملین بوده است. و تصرف مازاد بر آن صحیح نیست. و درصورت تخلف، علاوه بر ضمان مستأجر، درصورتیکه مؤجر، نتواند از طریق مراجعه به دادگاه، مانع تعدی مستأجر گردد؛ می تواند اجاره را فسخ نماید.(59314)

اوضاع و احوال و قراین موضوع این ماده، ممکن است از نوع لفظیه و یا حالیه باشند.(32428)

رویه های قضایی

به موجب اتفاق نظر قضات دادگاه های حقوقی 2 تهران، مورخه 25/12/1367، اگر مستأجر، در عین مستأجره، شغل دیگری را، غیر از آنچه که مورد تراضی طرفین قرار گرفته؛ برگزیند؛ دراینصورت مرتکب تخلف گردیده است؛ مگر اینکه شغل جدید او، مشابه حرفه قبلی اش باشد.(1384341)

انتقادات

این ماده، بیانگر یکی از مصادیق تعدی مستأجر است که کلی آن، در ماده 487 قانون مدنی ذکر گردیده بود؛ و نیازی به تکرار مصداق آن در این ماده نیست.(427710)

مصادیق و نمونه ها

• اگر مستأجر، مورد اجاره را، که جهت تأسیس انجمن حمایت از حیوانات دوزیست، اجاره داده شده؛ به محلی برای تجارت شکارچیان و صیادان اختصاص دهد؛ دراینصورت به دلیل اینکه وی، از عین مستأجره، استفاده ای کاملاً مغایر با مقصود طرفین نموده است؛ برای مؤجر حق فسخ به وجود می آید.(719842)