ماده ۵۰۳ قانون مدنی

هر گاه مستأجر بدون اجازه‌ی موجر در خانه یا زمینی که اجاره کرده وضع بنا یا غرس اشجار کند هر یک از موجر و مستأجر حق دارد هر وقت بخواهد بنا را خراب یا درخت را قطع نماید در این صورت اگر در عین مستأجره نقصی حاصل شود بر عهده‌ی مستأجر است.

توضیح واژگان

از بین بردن مستحدثاتی را که به ناحق، بر روی ملک دیگری به وجود آورده باشند؛ قلع بنا نامند.(89955)

نکات توضیحی تفسیری دکترین

اگر مستأجر، بدون اذن مؤجر، در عین مستأجره بنا یا درختی را احداث نماید؛ دراینصورت مؤجر حق قلع بنا و درخت را داشته؛ و می تواند خواستار بازگرداندن عین مغصوب، به حالت سابق خود گردد. و مستأجر نیز، به سبب مالکیت در بنا و درخت، حق قلع آن را دارد.(23500) و مستأجر نمی تواند بدون اذن مالک، در عین مستأجره تعمیراتی را انجام دهد؛ زیرا تصرف در مال غیر، بدون اجازه صاحب آن صحیح نبوده؛ و همانند غصب است. اگر مستأجر عین مالی را که در بنا به کار برده؛ قابل تفکیک از ساختمان باشد؛ حق دارد آن را از بنا جدا نماید. زیرا به کاربردن آنها در ملک، منجربه ازاله مالکیت مستأجر، نسبت به اینگونه اموال نمی گردد.(76471)

سوابق فقهی

پس از انقضای موعد اجاره، مستأجر نمی تواند بدون اذن مؤجر، در مورد اجاره تغییراتی ایجاد نماید. و در اثنای مدت اجاره نیز، مستأجر تنها مجاز به اقداماتی است؛ که جهت تحقق مقصود طرفین از اجاره لازم است.(11924)

رویه های قضایی

به موجب دادنامه شماره 587 مورخه 15/3/1316 دیوان عالی کشور، مالک، فقط درصورتی نمی تواند بنا و درختانی را، که مستأجر در ملک او احداث نموده، قطع نماید؛ که به موجب تعهدی خاص، این حق را، از خود سلب نموده باشد.(1416312)