«حقوق نوعی عقلی»، تأملی بر اشراق معنویِ سازگار با طبیعت اشیاء، چون مبنای اعتبار حقوق

«حقوق نوعی عقلی»، تأملی بر اشراق معنویِ سازگار با طبیعت اشیاء، چون مبنای اعتبار حقوق نام مقاله ای از مهدی شهابی بوده که در شماره چهل و سوم دوره یازدهم (تابستان 1402) فصلنامه علمی پژوهش حقوق خصوصی منتشر شده است.

چکیده

اندیشة لوئی لوفور را باید نماد تعامل متافیزیک و واقعیت دانست؛ دوگانه‌‌ای که در لسان لوفور، تعبیر دیگری، یعنی حقوق طبیعی و حقوق نوعی را پیدا می‌‌کند. حقوق طبیعی لوفور اعتبار خود را از عقلانیت سنتی که مبتنی بر حکمت خالده است، أخذ کرده است؛ عقلانیتی که می‌‌توان اشراق روحانی یا معنوی را ذاتی آن دانست. بنابراین، اشراق لوفور را نباید به‌‌مانند اشراق فیلسوفانی چون پترازیسکی و ژنی، اشراقی تجربی تلقی کرد. اما، حقوق نوعی لوفور، نماد تجربه‌‌ای تکاملی است و ازاین‌‌منظر، باید مبنای آن را در طبیعت اشیای ارسطویی جست‌وجو کرد. به‌‌نظر می‌‌رسد این حقوق نوعی، کارکرد عینی کردن یا آبژکتیو کردن عقلانیت سنتی را، در تفکر حقوقی لوفور، ایفاء می‌‌کند. با‌‌وجوداین، می‌‌دانیم که سنت‌‌گرایانی چون گنون، گذار از فقه کاتولیک به پروتستانیسم را، به‌‌معنای عبور از عقلانیت سنتی تلقی می‌‌کنند و بنابراین و به‌‌طریق‌‌اولی، جایگاهی برای طبیعت اشیاء، جهت تعامل و سنتز با عقلانیت سنتی قائل نمی‌‌شوند. پرسش این است که چگونه لوفور با‌‌وجود تأکید بر عقلانیت سنتی، به تعامل پیش‌‌گفته می‌‌اندیشد و این تعامل را چگونه محقق می‌‌گرداند؟ به‌‌نظر می‌‌رسد دستاورد لوفور از این تأکید، چیزی جز جلوگیری از تحمیل سیر قهقرایی در روند پیشرفت تکاملی حقوق در ساختار اجتماعی نیست.

کلیدواژه ها

• حقوق نوعی عقلی
• لوئی لوفور
• اشراق معنوی
• اشراق تجربی
• طبیعت اشیاء

مواد مرتبط

• ماده 1103 قانون مدنی فرانسه