حقوق تجارت الکترونیک

تعریف

تعاریف ارائه شده از تجارت الکترونیکی عبارتند از:

1. مطابق تعریف کمسیون اروپای، تجارت الکترونیکی مبتنی بر پردازش و انتقال الکترونک داده ها شامل متن، صدا و تصویر است. ایین تجارت فعالیت های گوناگون از قبیل مبادله الکترونیکی کالاها و خدمات، تجویل فوری مطالب دیجیتال، انتقال الکترونیکی وجوه، مبادله الکترونیکی سهام، بارنامه الکترونیکی، طرح های تجاری، طراحی و مهندسی مشترک، منبع مالی، خرید های دولتی، بازاریابی مستقیم و خدمات پس از فروش را شامل می شود.
2. تجارت الکترونیکی عبارت است از کار و کسب و فعالیت های هدفمند توام با داده های فنی که به مدد وسایل الکترونیکی انجام می شود.
3. فروش کالا و خدمات با کامپیوتر و از طریق شبکه اینترنت.

با توجه به تعاریف مزبور، هر نوع معامله ای که در اینترنت یا به کمک اینترنت صورت گیرد، تجارت الکترونیکی محسوب است. در این نوع تجارت، وصف داخلی، بین المللی، موضوعیت ندارد. زیرا موضوع مرز جغرافیایی و تقسیم تجارت با توجه به موقعیت طرفین منتفی است اما مسئله دادگاه صالح یا قانون حاکم کماکان در آن مطرح است.

حقوق تجارت الکترونیکی، در یک بیان ساده، مجموعه قواعد و مقررات حاکم بر این نوع تجارت است.

حقوق تجارت الکترونیک در منابع بین المللی

شورای اروپا

• توصیه نامه سال 1981
• کنوانسیون جرایم سایبری

آنسیترال

• قانون نمونه تجارت الکترونیک
• قانون نمونه امضای الکترونیک

رویه های تجارت الکترونیک

رویه های صریح

مهم ترین سازمان غیر دولتی که به تدوین قواعد یکنواخت در زمینه مبادلات داده ها و معاملات کالاهای غیرمادی همت گماشته اتاق بازرگانی بین المللی است که مان سایر تدابیر، رویه کلیدهای نامتقارن را برای بهبود امنیت معاملات توصیه می کند.

رویه های ضمنی

عرف تجار بر روابط اشخاص حرفه ای در تجارت بین المللی حکومت می کند نه بر مصرف کنندگان. بنابراین ارجاع این عرف به روابط تاجر با تاجر است نه تاجر با مصرف کننده. در روابط بین تاجر با مصرف کننده معمولا از اصطلاح «قانون شبکه» یا قانون الکترونیکی استفاده می شود.

این رویه های بین المللی که بر معاهدات و کنوانسیون های بین المللی، احکام داوری، قراردادهای نمونه، کدهای رفتاری، رویه ها و اصول کلی حقوقی استوار هستند فایده مندی خود را هنگام بروز دعاوی نشان می دهند. رویه های مورد اشاره به طور معمول از سوی حقوقدانان کشورهایی که درهایشان بر روی تجارت بین المللی باز است مورد احترام هستند و داوران بین المللی هم از آنها پیروی می کنند.

منابع حقوق تجارت الکترونیک در حقوق ایران

در حقوق ایران، قانون گذاری در زمینه تجارت الکترونیکی با تصویب قانون تجارت الکترونیکی در سال 1382 آغاز شده است. این قانون به عنوان مهم ترین زر ساخات حقوقی تجارت الکترونیکی تدوین مقررات قانونی دیگری را به دنبال داشته است:

قوانین

سایر قوانین مرتبط با تجارت الکترونیک

• قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات
• قوانین مرتبط با حقوق فکری
• قانون جرایم رایانه ای

لوایح قانونی

• لایحه تجارت
• پیش نویس لایحه پیام های ناخواسته الکترونیکی (spams)

مقررات مصوب قوه مجریه

• تصویب نامه راجع به فقدان حق انصراف مصرف کننده به علت شرایط خاص کالا و خدمات به شرح مندرج در بند «د» ماده 38 قانون تجارت الکترونیکی هیات وزیران و اصلاحیه آن
• تصویب نامه هیات وزیران در خصوص برنامه جامعه توسعه تجارت الکترونیکی
• آیین نامه اجرایی ماده 48 قانون تجارت الکترونیکی