ماده ۶۶۰ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)

هرکس بدون پرداخت حق انشعاب آب و فاضلاب و برق و گاز و تلفن مبادرت به استفاده غیرمجاز از آب و برق و تلفن و گاز و شبکه فاضلاب نماید علاوه بر جبران خسارت وارده به پرداخت جزای نقدی از یک تا دوبرابر خسارت وارده محکوم خواهد شد. چنانچه مرتکب از مأمورین شرکت های مذکور باشد به حداکثر مجازات محکوم خواهد شد.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

عنصرمادی این جرم استفاده غیرمجاز بدون پرداخت حق انشعاب و اخذ انشعاب است .در واقع با جمع سه شرط 1-عدم پرداخت حق انشعاب 2-عدم اخذ انشعاب و 3-استفاده غیرمجاز عنصر مادی این جرم محقق میشود. بنابراین به عنوان مثال دستکاری در کنتور برق ،به علت توسل به وسایل تقلبی با قصد تحصیل مال دیگری هرچند موجب تحصیل مال بیشتر بدون پرداخت بهای واقعی آن میشود اما تحت عنوان کلاهبرداری تلقی میشود.هرچند نظر مخالفی در این خصوص با این استدلال که از ارکان جرم کلاهبرداری اغفال قربانی جرم و گرفتن مال وی با رضایت است و در اینجا چنین اغفالی صورت نپذیرفته است وجود دارد.عنصر معنوی نیز سوءنیت عام و قصد ربودن مال دیگری به عنوان سوءنیت خاص است و اگر نتوان بهره برداری را ربودن مطرح کرد ممکن است بتوان قصد استفاده غیرمجاز را سوءنیت خاص به حساب آورد.

نکته حائز اهمیت آن است که استفاده از نیروی برق در صورتی مشمول این ماده قرار میگیرد که قبل از ورودش به کنتور شخص باشد تا بتوان عمل فرد را ربایش محسوب کرد.همچنین در مواردی که انشعاب غیر مجاز با اجازه صاحب انشعاب ولی بدون رعایت مقررات اداره مربوطه باشد حکم این ماده جاری و صاحب حق انشعاب را میتوان از بابت تسهیل عملیات مجرمانه معاون جرم قلمداد کرد.بنابراین وقتی که مرتکب یک رشته سیم بر روی شبکه توزیع برق می اندازد و از آن استفاده میکند،این عمل او به دلیل آنکه برق، مال و قابل خرید و فروش است،سرقت محسوب میشود.

رویه های قضایی

در مورد آب اختلاف نظر وجود دارد که مال منقول است یا غیرمنقول و در نتیجه امکان سرقت آن وجود دارد یا خیر؟در پاسخ باید گفت شعبه پنجم دیوان عالی کشور در حکمی سرقت آب را ممکن نمیدانست اما شعبه دوم دیوان آن را قابل سرقت دانسته بود. اما در مورد برق مطابق مجازات فروشندگان کالا (مصوب1322/6/17) این انرژی مال محسوب میشود و هرنوع انشعاب مخفیانه از آن سرقت محسوب میشود.(سرقت آب نیز مطابق ماده 59 قانون ملی شدن آب مصوب 1347جرم محسوب شده بود.)

هم چنین طبق رای شماره 1497-7 1327/5/27 شعبه 2 و 1730-1 1327/6/11 شعبه 5"استفاده از برق بدون اجازه صاحب ان سرقت است.

انتقادات

اموال قابل سرقت یا استفاده غیرمجاز در ماده 660 حصری است که بهتر بود به صورت تمثیلی ذکر میشد.

مواد مرتبط

ماده 40-4 آیین نامه عملیاتی و شرایط عمومی تعرفه های آب و فاضلاب مصوب 1375/6/10 ک در مورد اقدام عمدی به دستکاری تاسیسات آب و نصب پمپ مستقیم رو انشعاب ،قطع موقت انشعاب را پیش بینی کرده است.

همچنین ماده 24 قانون توزیع عادلانه آب مصوب 61/12/16 که بهره برداری از آب های زائد و فاضلاب ها را منوط به اخذ پروانه از وزارت نیرو کرده است اگر کسی بدون پروانه اقدام به این عمل بکند مشمول ماده 45 قانون مذکور خواهد بود و از شمول ماده 660 خارج میشود.