ماده ۵۶۹ قانون مدنی

مالی که جعاله برای آن واقع شده است از وقتی که به دست عامل می‌رسد تا به جاعل رد کند در دست او امانت است.

توضیح واژگان

جعاله: در لغت به مالی که برای اتیان کاری، درنظر گرفته می شود؛ جعاله گویند. و در اصطلاح، جعاله عبارت است از صیغه ای که فایده آن، تحصیل منافع در مقابل عوض است؛ بدون آنکه علم به عوض و عمل شرط گردیده باشد.(36839) و تعهد جاعل به تأدیه حق الزحمه معلوم، درمقابل اتیان عملی معین بر طبق قرارداد را، جعاله می نامند.(549584)

نکات توضیحی تفسیری دکترین

اگر عامل محجور بوده؛ و جاعل مال خود را، با علم به حجر وی، در اختیار او قرار داده باشد؛ درصورت تلف مال، عامل مسئول نخواهد بود. زیرا در فرض مزبور، جاعل، سبب اقوی از مباشر بوده؛ که به زیان خویش عمل نموده؛ و به همین دلیل، نمی تواند از طرف مقابل خویش، مطالبه خسارت نماید. اما درصورتی که جاعل، نسبت به حجر عامل ناآگاه بوده؛ و مال خود را به او سپرده؛ و وی نیز آن را تلف نماید؛ دراینصورت طبیعی است که مباشر، نزدیکتر و اقوی از سبب محسوب گردیده؛ به دلالت عرف، باید او را ضامن دانست.(63976)

انتقادات

این ماده جامع و کامل نیست. زیرا تکلیف نوع ید عامل را، نسبت به اموالی که موضوع جعاله نیست؛ ولی جهت تحقق اهداف جاعل مورد استفاده قرار می گیرد؛ نظیر خودرویی که جاعل، در اختیار طرف معامله قرار می دهد تا با آن، بتواند مال مفقودشده او را بیابد؛ مشخص ننموده است.(63925)