ماده ۹۵۰ قانون مدنی: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حقوق
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(صفحه‌ای تازه حاوی «مثلی که در این قانون ذکر شده عبارت از مالی است که اشباه و نظایر آن نوعاً زیاد...» ایجاد کرد)
 
جز (Wikihagh admin صفحهٔ ماده 950 قانون مدنی را به ماده ۹۵۰ قانون مدنی منتقل کرد: فارسی سازی نویسه ها)
(بدون تفاوت)

نسخهٔ ‏۲ نوامبر ۲۰۲۱، ساعت ۰۶:۱۷

مثلی که در این قانون ذکر شده عبارت از مالی است که اشباه و نظایر آن نوعاً زیاد و شایع باشد مانند حبوبات و نحو آن و قیمی مقابل آن است. مع‌ذالک تشخیص این معنی با عرف می‌باشد.

توضیح واژگان

مثلی، یعنی مالی که اجزای آن، از نظر ارزش، یکسان است. [۱]

به مالی که اجزای آن، از نظر قیمت، مساوی باشند؛ مثلی گویند. [۲]

مثلی، یعنی مالی که اشباه و نظایر فراوان دارد. [۳]

پیشینه

در حقوق کامن لو، مالی را مثلی می دانند که در امور بازرگانی، با مال دیگری از نوع خود، قابل تبادل باشد. نظیر عدس و لوبیا، درحالی که زمین، مثلی نیست. [۴]

قانون مدنی مصر، اموالی را مثلی می داند که، به هنگام وفای به عهد، بتوانند جایگزین یکدیگر باشند. [۵]

نکات توضیحی تفسیری دکترین

در رابطه با جبران خسارات ناشی از تلف مال مغصوب، می توان به کاربرد بحث پیرامون "مال مثلی" پی برد. [۶]

عین معین در معاملات، همیشه قیمی بوده؛ ولی در ضمان قهری، ممکن است مثلی یا قیمی باشد. اموال کلی نیز، به دلیل امکان مطابقت با اعیان خارجی، مثلی می باشد. [۷]

مثلی یا قیمی بودن، ویژگی ذاتی مال، محسوب نمی گردد؛ و تابع زمان و مکان است؛ لذا ممکن است مالی، در زمان یا مکانی، مثلی، و در وقت یا محلی دیگر، قیمی باشد. نظیر گرامافون، که در چند دهه پیش، مثلی بوده و اکنون، قیمی است. و یا برخی از میوه های استوایی که در اندونزی، فراوان یافت می شود؛ و مثلی است؛ ولی در ایران، قیمی می باشد. [۸]

در اطلاق عنوان مثلی به مال، طبیعی یا مصنوعی بودن آن، شرط نیست. [۹]

تلف کننده مال غیر، تا زمانی که مثل آن مال، وجود دارد؛ نمی تواند با پرداخت قیمت آن؛ خود را بری نماید[۱۰]

اموال مثلی، به دلیل شباهت بسیار زیاد با هم، درصورت امتزاج، قابل جداسازی نیستند؛ نظیر نخود و لوبیا، ولی اموال قیمی، درصورت مخلوط شدن با یکدیگر، به راحتی قابل تفکیک هستند؛ نظیر گوسفند یا فرش دست بافت.[۱۱]

مال مثلی، می تواند به صورت عین معین، کلی و کلی در معین، مورد معامله قرارگیرد؛ درصورتیکه مال قیمی، فقط به صورت عین معین، معامله می شود؛ درغیراینصورت قرارداد، باطل است. [۱۲]

در مال مثلی، به کل و یا جزئی از مال، عنوان واحدی تعلق می گیرد. مانندانگور، چه یک خوشه باشد؛ و چه یک حبه. [۱۳]

سوابق فقهی

قیمت اجزای مال مثلی، یا یکسان است؛ و یا اینکه بسیار شبیه به هم می باشند. مانند یک کیلو شیر؛ که اگر نصف شود؛ قیمت آن نیز، نصف می شودغ و یا صد گرم شکر، که یک دهم قیمت یک کیلو شکر، ارزش دارد. [۱۴]

مصادیق و نمونه ها

پارچه، از اموال مثلی است. [۱۵] و پول، مثلی است. [۱۶] و تمام نسخه های کتاب در یک نوبت چاپ، مثلی محسوب می گردند. [۱۷]

منابع

  1. ابوالقاسم گرجی. مقالات حقوقی (جلد اول). چاپ 4. دانشگاه تهران، 1385.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 220264
  2. سیدعلی حائری شاه باغ. شرح قانون مدنی (جلد دوم). چاپ 3. گنج دانش، 1387.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 208800
  3. نشریه دادرسی شماره 23 آذر و دی 1379. سازمان قضایی نیروهای مسلح، 1379.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1912392
  4. محسن خدمتگزار. فلسفه مالکیت فکری (بررسی تحلیلی تاریخچه، مبانی، مفهوم و مالکیت فکری). چاپ 2. میزان، 1391.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4936688
  5. مسعود انصاری و محمدعلی طاهری. دانشنامه حقوق خصوصی (جلد سوم). چاپ 2. محراب فکر، 1386.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 109108
  6. ناصر کاتوزیان. الزام های خارج از قرارداد (جلد دوم) (مسئولیت مدنی-مسئولیت های خاص و مختلط). چاپ 9. دانشگاه تهران، 1390.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2734548
  7. ناصر کاتوزیان. دوره مقدماتی حقوق مدنی (اموال و مالکیت). چاپ 30. میزان، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2941068
  8. ناصر کاتوزیان. دوره مقدماتی حقوق مدنی وقایع حقوقی (مسئولیت مدنی). چاپ 8. شرکت سهامی انتشار، 1391.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2576116
  9. حیدر باقری اصل. بررسی تحلیلی احکام اختصاصی فسخ قانونی عقود لازم. چاپ 1. دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، 1391.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3658592
  10. ابوالقاسم گرجی. اندیشه های حقوقی (مفاهیم بنیادین حقوق مدنی و جزایی). چاپ 1. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1387.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 678460
  11. سیدمصطفی محقق داماد. قواعد فقه بخش مدنی (جلد دوم) (مالکیت و مسئولیت). چاپ 28. مرکز نشر علوم اسلامی، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1696644
  12. مهدی شهیدی. حقوق مدنی (جلد اول) (تشکیل قراردادها و تعهدات). چاپ 7. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1109680
  13. محمدجعفر جعفری لنگرودی. دوره متوسط شرح قانون مدنی (حقوق اموال). چاپ 6. گنج دانش، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 183644
  14. محمدجعفر جعفری لنگرودی. دوره متوسط شرح قانون مدنی (حقوق اموال). چاپ 6. گنج دانش، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 183644
  15. هادی عظیمی گرگانی. جبران کاهش قدرت خرید در اثر مرور زمان. چاپ 1. تک رنگ، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3607708
  16. قدرت اله واحدی. آیین دادرسی مدنی کتاب دوم. چاپ 4. میزان، 1386.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3601468
  17. سیدمصطفی محقق داماد. قواعد فقه بخش مدنی (جلد دوم) (مالکیت و مسئولیت). چاپ 28. مرکز نشر علوم اسلامی، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1696724