ماده ۷۳۰ قانون مدنی

پس از تحقق حواله، ذمه‌ی محیل از دینی که حواله داده بری و ذمه‌ی محال‌علیه مشغول می‌شود.

توضیح واژگان

حواله به شرط برائت محیل : یعنی در عقد حواله شرط کنند که به محض ختم ایجاب و قبول و پیش از قبول محال علیه ذمه محیل بری گردد.( این شرط صحیح است و خیار فسخ ماده 729 قانون مدنی را ساقط می کند

نکات توضیحی و تفسیری دکترین

اثر حواله انتقال دین از ذمه محیل به شخصی است که حواله بر عهده او صادر شده است (محال علیه) .و به محض وقوع حواله و قبول محال علیه مدیون ، الف ) محیل از طلب محتال فارغ می شود ب ) ذمه محال علیه از طلب محیل فارغ می شود ج ) ذمه محال علیه به طلب محتال مشغول می شود. در حواله هم جنس صرف صدور حواله و اخذ حواله از محیل ، از موجبات سقوط تعهئات و از بین رفتن وثیقه ها نیست و تا پرداخت دین توسط محال علیه دین ساقط نمی شود. اما چنانچه پ حواله به جنس دیگری باشد ، مفهوم آن تبدیل دین سابق به دینی جدید است لذا با از بین رفتن دین سابق وثیقه ها و تضمینات آن از بین می رود.

سوابق و مستندات فقهی

اگر حواله با تمام شرایطش تحقق پیدا کند ، ذمه محیل از دین بری می شود ، و ذمه محال علیه برای محتال با آنچه بر او حواله شده مشغول می شود . چنانچه دین موجلی موضوع حواله باشد ،  با قبول محال علیه  ذمه وی مشغول شده و باید فورا پرداخت نماید مگر آن که شرط پرداخت موجل نموده باشد.

از نظر بعضی از علمای حنفیه به محض انعقاد حواله و پیش از قبول محال علیه ذمه محیل در برابر محتال موقت بری می شود که این را برائت موقته و مقیده می نامند.