ماده ۱۴۳ قانون آیین دادرسی کیفری

حضور اشخاصي كه در امر كيفري دخيل هستند در هنگام بازرسي منوط به اجازه متصرف است ؛ اما چنانچه بازپرس حضور اشخاصي را براي تحقيق ضروري بداند ، به دستور وي در محل حاضر مي شوند .

فلسفه و مبانی نظری ماده

مسکن افراد باید از هر گونه تعرض مصون دانست. لذا بدون اذن صاحب خانه یا متصرف آن، کسی حق ورود به منزل را نخواهد داشت. از همین روی تفتیش منازل نیز باید مقید به اصول خاصی باشد تا حفظ حرمت و آرامش اعضاء منزل تسهیل گردد.2760108 این ترتیبات در قانون مشخص شده اند و از جمله مهم ترین ان ها لزوم انجام تفتیش و بازرسی تحت نظر مقام قضایی و ممانعت از حضور اشخاص دیگر جز با رعایت ترتیبات قانونی است.1939796

مطالعات تطبیقی

برخی از نظام های حقوقی حضور افراد دیگری غیر از متصرف قانونی را نیز در حین بازرسی و تفتیش محل ضروری دانسته اند. نظیر فرانسه که به موجب قانون آیین دادرسی کیفری این کشور، حضور رییس کانون وکلا یا نماینده او در بازرسی دفتر یا منزل وکیل ضروری است.1513956

نکات توضیحی تفسیری دکترین

به موجب این ماده اصل بر این است که اشخاص ثالث بدون اجازه متصرف، حق حضور در و ورود به محل را ندارند. اما به نظر می رسد در فرض عدم اجازه او، با وجود اصل حفظ حرمت منزل اشخاص، لازم است به قاضی این اجازه را داد که حضور افراد ثالث را در فرض لزوم تجویز کند.483484 در خصوص این که این افراد می توانند به جای خود نماینده ای به محل بفرستند یا خیر، میان حقوقدانان اختلاف نظر است. اما عده ای بر مبنای قواعد حقوقی، این حق را قائم به شخص ندانسته و امکان اعمال آن از طریق نمایندگان را متصور می دانند.483500عده ای معتقدند در بازرسی منازل و اماکن حضور متهم لازم نیست. مگر اینکه متهم خود متصرف محل باشد.1513948 همچنین عده ای تصریح کرده اند که حضور اشخاص ذینفع نظیر شاکی، متهم یا صاحب اموال در موقع تفتیش و بازرسی نباید با مانعی روبرو شود.890676 البته نباید از یاد برد که در بازرسی ها فقط افراد شرکت کننده در امر کیفری حق حضور داشته 1739928 و ورود اشخاصی غیر از اشخاص مرتبط به امر کیفری، منوط به اجازه متصرف است.890680

عده ای ماده فوق را مختص منازل و اماکن محصور دانسته اند.483480

مواد مرتبط

تبصره 1 ماده 1 لایحه قانونی اصلاح قانون تأسیس شرکت راه آهن شهری تهران و حومه (مصوب 1359) 1513964