ماده ۲۰ قانون مدنی

کلیه‌ی دیون، از قبیل قرض و ثمن مبیع و مال‌الاجاره عین مستأجره از حیث صلاحیت محاکم، در حکم منقول است ولو این که مبیع یا عین مستاجره از اموال غیرمنقوله باشد.

توضیح واژگان

به حقی که شخص، نسبت به دیگری پییدا نموده؛ و به واسطه آن، می تواند کاری را از وی طلب نماید؛ حق دینی گویند.(320224)

پیشینه

یکی از حقوقدانان فرانسوی، تعهد معمار را، غیرمنقول دانسته؛ که مورد انتقاد سایر حقوقدانان کشور خویش، واقع شده است.(393331)

کلیات توضیحی تفسیری دکترین

اصل بر منقول بودن اموال بوده؛ و غیرمنقول بودن آنها، استثناء می باشد؛ و اموال غیرمنقول، فقط منحصر به مواردی هستند که قانونگذار، بیان نموده است. در مورد اموالی نظیر مالکیت فکری، که تردید در منقول یا غیرمنقول بودن آنها وجوددارد، منقول به شمار می آیند.(3026)

اموال منقول، قابل تقسیم به منقول مادی، قانونی، و قراردادی است.(45953)

اموال منقول، به دو دسته منقول ذاتی، و در حکم منقول، قابل تقسیم هستند.(131139)

هرچند وصف منقول یا غیرمنقول، به اموال مادی اختصاص داشته؛ و دیون و حقوق را، شامل نمی گردد؛ اما به اراده قانونگذار، دیونی که موضوع آنها، منقول است؛ در حکم اموال منقول هستند.(3021)

اجاره بهای مال غیرمنقول، که منشأ آن، قرارداد است؛ منقول به شمار می آید؛ اما اجرت المثل مال غیرمنقول را، که بدون قرارداد، بر ذمه متصرف یا غاصب قرار می گیرد؛ باید غیرمنقول دانست.(3022)

با وحدت ملاک از این ماده، علاوه بر مورد تعیین صلاحیت دادگاه ها، در سایر موارد نیز می توان دیون را، در دسته اموال منقول محسوب نمود.(3023)

رویه های قضایی

به موجب نظریه مشورتی شماره 2290/7 مورخه 25/3/1383 اداره حقوقی قوه قضاییه، مطالبه اجرت نقاشی، چنانچه مبتنی بر قرارداد بین طرفین باشد؛ دین بوده؛ و با استناد به ماده 20 قانون مدنی، و رأی وحدت رویه شماره 31 مورخه 5/9/1363 هیأت عمومی دیوان عالی کشور، در حکم منقول محسوب گردیده؛ و رسیدگی به ان، در صلاحیت دادگاه محل اقامت خوانده خواهدبود.(1366388)

به موجب رأی وحدت رویه شماره 705 مورخه 1/8/1386 هیأت عمومی دیوان عالی کشور، مهریه، با توجه به اینکه از عقد نکاح ناشی گردیده؛ دین بوده؛ و از حیث صلاحیت صلاحیت محاکم، در حکم منقول به شمار می آید.(1380405)

مصادیق و نمونه ها

• حقوق مالکیت فکری، در حکم منقول است.(821391)