ماده ۲۳ قانون مدنی

استفاده از اموالی که مالک خاص ندارد مطابق قوانین مربوطه به آن‌ها خواهد بود.

توضیح واژگان

به اموالی که فاقد مالک خاص باشند؛ اموال مجهول المالک گویند.(3028)

به ملکی که فاقد مالک باشد؛ ملک بلامالک گویند.(85772)

پیشینه

در حقوق بلژیک، اشیایی مانند حیوانات غیراهلی، که هرگز مالک نداشته اند؛ و اشیایی که مالک از آنها، اعراض نموده است؛ اموال بلامالک هستند.(46925)

در حقوق اتیوپی، مالی که به موجب مرور زمان، از ملکیت شخص خارج گردد؛ در زمره مباحات بوده؛ و بلامالک محسوب می شود. (46925)

کلیات توضیحی تفسیری دکترین

اموال عمومی، و مباحاتی که هنوز تملک نشده اند؛ اموال فاقد مالک خاص به شمار می آیند.(23331) (3028)

هرچند اموال مجهول المالک را، نباید در دسته اموالی که مالک خاص ندارند؛ به شمار آورد؛ لیکن اینگونه اموال، در حکم اموال بلامالک بوده؛ و با اذن حاکم به مصرف فقرا می رسد.(23332)

در حقوق عرفی، تفاوتی بین اموال بلامالک و مجهول المالک وجود نداشته؛ و همه اموال مزبور، به دولت تعلق دارد.(45883)

مال گم شده را، نمی توان در دسته اموال بلامالک محسوب نمود.(45885)

دفینه، در دسته اموال بلامالک قرار دارد.(45885)

اشیایی مانند حیوانات غیراهلی، که هرگز مالک نداشته اند؛ و اشیایی که مالک از آنها، اعراض نموده است؛ اموال بلامالک هستند. (45885)

منظور از عبارت (مالک خاص ندارد) در این ماده، مالکیت اشخاص خصوصی است نه اشخاص عمومی و دولت.(46086)

اموالی که توسط مالک، مورد اباحه تملک واقع گردیده؛ نظیر سکه هایی که شب عروسی، بر سر زوجین ریخته می شود را، باید در زمره اموال بلامالک به شمار آورد.(46925)

هر مال بلامالک را، نمی توان مجهول المالک دانست. اموال مجهول المالک، به امام تعلق دارد.(85096)

سوابق فقهی

اراضی مفتوح العنوه و منافع آن، باید برای مصالح عمومی مسلمین هزینه گردد.(726404)

زمین های ساحلی را، باید در دسته انفال به شمار آورد.(1099976)

در زمان غیبت امام، تصرف در انفال مباح است.(1100781)