ماده ۲۲۲ قانون مدنی

در صورت عدم ایفای تعهد با رعایت ماده‌ی فوق، حاکم می‌تواند به کسی که تعهد به نفع او شده است اجازه دهد که خود او عمل را انجام دهد و متخلف را به تأدیه‌ی مخارج آن محکوم نماید.

توضیح واژگان

عهد، یعنی تعهد، التزام و شرط.(8798) (8963)

تعهد در لغت، یعنی برعهده گرفتن، و خود را مدیون کردن. و در اصطلاح، به متعهد شدن، و یا برعهده گرفتن فعل یا عملی در برابر دیگری، تعهد گویند.(361328)

پیشینه

مفاد این ماده، با کمی تغییر ، از مواد 1142 تا 1144 قانون مدنی فرانسه، اقتباس گردیده است.(388289)

نکات توضیحی تفسیری دکترین

حاکم، به عنوان ولی شخص ممتنع، می تواند به متعهدٌله اذن دهد تا شخصی را، جهت اجرای تعهد استخدام نماید؛ و هزینه آن را، از متعهد دریافت نماید.(59668)

با توجه به اینکه لزوم اجرای قرارداد به حکم قانون، لزوم وضعی است نه تکلیفی، لذا حاکم، می تواند به متعهدٌله اذن دهد؛ تا شخص دیگری غیر از متعهد، موضوع تعهد را اجرا نماید.(170016)

مفاد این ماده، حکایت از اجرای مستقیم تعهد به فعل دارد.(1053406)

مفاد ماده 3 قانون مسئولیت مدنی، پیرامون اختیار دادگاه در تعیین نحوه جبران خسارت، نسبت به مسئولیت های قراردادی نیز، قابل تسری است.(23040)

در زمینه اجرای تعهدات، حاکم، قائم مقام شخص ممتنع خواهدبود.(20751)

سوابق فقهی

در زمینه اجرای تعهدات، حاکم، قائم مقام شخص ممتنع خواهدبود.(20751)

رویه های قضایی

به موجب رأی اصراری شماره 432 مورخه 15/4/1311 هیأت عمومی دیوان عالی کشور، محکومیت متعهد، نسبت به پرداخت قسمتی از هزینه های اجرای تعهد، که البته مبلغ مزبور نیز، با نظر کارشناس مرضی الطرفین تعیین گردیده؛ مطابق با روح ماده 222 قانون مدنی است.(66275)

به موجب دادنامه شماره 442 مورخه 10/7/1368 شعبه 18 دیوان عالی کشور، هزینه های تنظیم سند به نام انتقال گیرنده، بر عهده متعهد می باشد.(68842)

به نظر کمیسیون نشست های قضایی، به مناسبت نشست قضات دادگستری بندرعباس، اگر در قراردادهایی که بین کارفرما و پیمانکار منعقد می گردد؛ کارفرما بتواند اثبات نماید که اجرای تعهد را، از متعهد مطالبه نموده؛ ولی وی امتناع نموده؛ و درنتیجه متعهدٌله، به هزینه خود، موضوع تعهد را اجرا نموده است؛ دراینصورت پیمانکار، ملزم به تأدیه مخارج مزبور می باشد.(1413552)

مصادیق و نمونه ها

• اگر شخصی، متعهد گردد که منزلی را، در مدت یک ماه نقاشی نموده؛ و از این کار سر باز زند؛ دراینصورت متعهدٌله، می تواند به هزینه خود، به اجرای موضوع تعهد پرداخته؛ و پس از اخذ دستور حاکم، مخارج مزبور را، از متعهد دریافت نماید.(59668)