تقابل حقوق مالکیت فکری با حق بر سلامت در نظام حقوقی سازمان جهانی تجارت با تاکید بر حمایت از اختراعات دارویی: تفاوت میان نسخه‌ها

یکی از حوزه های حساس حقوق مالکیت فکری، اختراعات دارویی است. حمایت از این اختراعات، در عین آنکه انگیزه کافی برای تولید و پیشرفت صنعت داروسازی را به دنبال دارد و منافعی را در بلند مدت عاید جامعه میکند، ممکن است در صورت ایجاد مانع در دسترسی به داروها، تاثیرات زیان باری را بر حق برسلامت و بهداشت همگانی افراد جامعه وارد نماید. تقابل میان حقوق مالکیت فکری در حوزه دارو و حق بر سلامت، به خصوص در موارد بروز بحران های بهداشتی و بیماری های همه گیر، آشکار تر میگردد. به عبارت دیگر، در زمان بروز بیماریها و بحران های بهداشتی همگانی، شرکت های دولتی و یا خصوصی داروسازی، میتوانند با تکیه بر حق اختراع خویش، از هرگونه صادرات، واردات و یا توزیع دارو در بازار های داخلی و خارجی، ممانعت به عمل آورده و یا با قیمت گذاری های بالا، دسترسی به دارو را بسیار محدود نموده و دولت متبوع خویش را به حمایت از حق اختراع داروها، مطابق مقررات، مکلف نمایند. از سوی دیگر، با این ایجاد محدودیت، میلیون ها انسان در سرتاسر دنیا از دسترسی به دارو مورد نیاز خویش، محروم شده و جانشان در معرض خطر قرار خواهد گرفت. پژوهش حاضر، به روش توصیفی تحلیلی به تقابل حقوق مالکیت فکری با حق بر سلامت در نظام مقررات سازمان جهانی تجارت، به ویژه در حوزه اختراعات دارویی پرداخته است. سوالی که در این پژوهش به آن پرداخته شده این است که ((حقوق مالکیت فکری به ویژه حمایت از اختراعات دارویی در نظام حقوقی سازمان جهانی تجارت چگونه و تحت چه شرایطی با حق بر سلامت دچار تعارض خواهد شد؟)) نتایج این پژوهش نشانگر آن است که حق اختراع دارو، با وجود آنکه به عنوان مصداقی شاخص از حقوق مالکیت فکری، در حوزه حقوق بین الملل اقتصادی به رسمیت شناخته شده است و بواسطه مقررات نظام سازمان جهانی تجارت، مورد حمایت واقع شده است، اما در مواجهه با حقوق بشر به ویژه حق بر سلامت باید دچار انعطاف شود. حق بر سلامت در حوزه حقوق بشر، از جایگاه والایی برخوردار است و به عنوان ارزش تلقی می گردد. لذا در مرحله تقابل میان این دو حق، حق بر سلامت ارجحیت یافته و بر حق اختراع دارو، مقدم می گردد. مقررات موافقتنامه تریپس و اعلامیه دوحه (به عنوان مقررات نظام سازمان جهانی تجارت) با درنظرگرفتن شرایط و روش هایی، حمایت از اختراعات دارویی را به نفع تضمین حق برسلامت و دسترسی به دارو، محدود نموده اند.

مقدمه ۱– بیان مسیله ۲– اهمیت و ضرورت انجام تحقیق ۳–اهداف تحقیق ۴– سوالات تحقیق ۵– فرضیه های تحقیق ۶– پیشینه تحقیق ۷– روش تحقیق و گردآوری اطلاعات ۸– جنبه نوآوری تحقیق

گفتار اول: حقوق مالکیت فکری، پیشینه و اسناد ناظر بر آن

گفتار دوم: حق اختراع  

* حق مالکیت فکری، حق بر سلامت، سازمان جهانی تجارت، موافقتنامه تریپس، حق اختراع، دارو، اختراعات دارویی

* حق مالکیت فکری، حق بر سلامت، سازمان جهانی تجارت، موافقتنامه تریپس، حق اختراع، دارو، اختراعات دارویی