تحولات حقوقی ناشی از ازدواج های چند ملیتی در پرتو تحولات تابعیت مضاعف، با رویکردی به قوانین تابعیت ایران

تحولات حقوقی ناشی از ازدواج های چند ملیتی در پرتو تحولات تابعیت مضاعف، با رویکردی به قوانین تابعیت ایران عنوان مقاله ای از منوچهر توسلی نائینی و عبدالواحد افضلی است که در مهر 1394 و در شماره 3 دوره 45 فصلنامه مطالعات حقوق خصوصی منتشر شده است.

چکیده

امروزه «ازدواج‌های چند‌ملیتی» بیش از هر زمانی درحال وقوع هستند و به تبع آن بسیاری از قواعد مربوط به تابعیت تغییر کرده‌اند. بسیاری از کشورها برابری تابعیت هریک از زوجین را در خانواده‌های چندملیتی پذیرفته و از «وحدت تابعیت» به سوی «استقلال تابعیت» زوجین گرایش یافته‌اند. لذا امکان انتقال تابعیت از طریق هریک از والدین تحقق یافته است و بیشتر کشورها نیز آن را شناسایی کرده‌اند. وقوع تابعیت مضاعف نیز بیش از هر زمانی ممکن شده و کشورها با توجه به منافع و مصالح خود به شناسایی و پذیرش تابعیت مضاعف اقدام کرده‌اند و این نوع تابعیت درحال گسترش است. اما نظام حقوقی ایران دربارۀ تابعیت ناشی از ازدواج‌های چندملیتی- با آنکه شرایط وقوع آن‌ در ایران بسیار است- همگام با تحولات جهانی پیش نرفته است. هنوز اصلْ بر وحدت تابعیت زوجین است و انتقال تابعیت فقط از طریق پدر ممکن است؛ گرچه انتقال تابعیت اکتسابی براساس ماده‌واحدۀ 1385 ممکن شده، اما تمام چالش‌ها را رفع نکرده است. در نظام حقوقی ایران، تابعیت مضاعف با آنکه عملاً وجود دارد به ‌صورت رسمی اجازه داده نشده است. با توجه به تحولات جهانی، بهتر است نظام حقوقی ایران با درنظر گرفتن مصالح کشور، اصلاح و با واقعیت‌های موجود سازگار شود که این موضوع می‌تواند در راستای سیاست‌های جدید جمعیتی نیز باشد.

کلیدواژه ها

• ازدواج چند‌ملیتی 
• اصل استقلال تابعیت 
• اصل وحدت تابعیت در خانواده 
• تابعیت 
• تابعیت مضاعف

مواد مرتبط

• ماده 976 قانون مدنی
• ماده 984 قانون مدنی
• ماده 987 قانون مدنی
• ماده واحده راجع به تعیین تکلیف تابعیت فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی