ماده ۵۲۰ قانون آیین دادرسی کیفری

ماده 520 قانون آیین دادرسی کیفری: محكومان مي توانند در صورت رعايت ضوابط و مقررات زندان و مشاركت در برنامه هاي اصلاحي و تربيتي و كسب امتيازات لازم پس از سپردن تأمين مناسب ، ماهانه حداكثر سه روز از مرخصي برخوردار شوند . در موارد بيماري حاد يا فوت بستگان نسبي و سببي درجه يك از طبقه اول يا همسر و يا ازدواج فرزندان ، زنداني مي تواند به تشخيص دادستان حداكثر تا پنج روز از مرخصي استفاده نمايد . تعيين مقررات موضوع اين ماده و امتياز هر يك از برنامه هاي اصلاحي و تربيتي ، چگونگي انطباق وضعيت زندانيان با شرايط تعيين شده و نحوه اعطاي مرخصي به آنان به موجب آيين نامه اي خواهد بود كه ظرف سه ماه از تاريخ تصويب اين قانون توسط سازمان زندان ها و اقدامات تأميني و تربيتي كشور تهيه و به تصويب رئيس قوه قضائيه مي رسد.

تبصره 1 ماده 520: در موارد شمول قسمت دوم اين ماده ، در صورت عجز از فراهم نمودن تأمين ، اعزام محكوم تحت مراقبت مأموران ، يك روز در ماه و به مدت ده ساعت بلامانع است .

تبصره 2 ماده 520: اعزام متهمان بازداشت شده به مرخصي تنها به مدت و به شرح مقرر در تبصره فوق و با نظر مرجع صدور قرار جايز است .

تبصره 3 ماده 520: در مواردي كه زنداني داراي شاكي خصوصي است و بنا به تشخيص دادستان يا قاضي اجراي احكام ، اعطاي مرخصي مي تواند در جلب رضايت شاكي مؤثر باشد ، زنداني مي تواند علاوه بر مرخصي مذكور در اين ماده پس از سپردن تأمين مناسب ، در طول مدت حبس يك نوبت ديگر و حداكثر به مدت هفت روز از مرخصي استفاده نمايد . در صورتي كه محكوم بتواند بخشي از خسارت شاكي را پرداخت يا رضايت او را جلب كند ، اين مرخصي فقط براي يك بار ديگر به مدت هفت روز تمديد مي شود .

تبصره 4 ماده 520: محكوماني كه به موجب قانون مشمول مقررات تعليق اجراي مجازات نمي شوند ، پس از تحمل يك سوم از ميزان مجازات با رعايت شرايط مندرج در صدر ماده و به تشخيص دادستان مي توانند در هر چهار ماه حداكثر پنج روز از مرخصي برخوردار شوند .

تبصره 5 ماده 520: رئيس قوه قضائيه مي تواند به مناسبت هاي ملي و مذهبي علاوه بر سقف تعيين شده در اين قانون ، حداكثر دو بار در سال به زندانيان واجد شرايط ، مرخصي اعطاء كند .

تبصره 6 ماده 520: مواردي كه شخص بايد به موجب مقررات شرعي به طور دائم در زندان باشد از شمول مقررات اين ماده و تبصره هاي آن خارج است .

توضیح واژگان

منظور از شرایط در این ماده ، شرایطی است که در دستورالعمل اعطای عفو از طرف رئیس قوه قضاییه، تعیین و ابلاغ می‌گردد.

فلسفه و مبانی نظری ماده

برای جبران خسارت شاکی خصوصی و جلب رضایت او قانونگذار اعطای مرخصی به زندانی را پیش‌بینی نموده است تا از این طریق متهم بتواند سریع‌تر از امتیازاتی چون تخفیف، تعلیق اجرای مجازات و آزادی مشروط برخوردار گردد و این امر در راستای تحقق عدالت ترمیمی نیز می‌باشد. از آنجایی که مطابق با ماده 251 قانون آیین دادرسی کیفری با شروع به اجرای مجازات حبس قرار تأمین صادره لغو می‌گردد ، برای تضمین بازگشت او از مرخصی سپردن تأمین مناسب از جانب او لازم است.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

مطابق تبصره 1 این ماده درصورتی که زندانی نتواند تأمین مناسب ارائه دهد، می‌تواند تحت نظر مأموران یک روز در ماه به مدت 10 ساعت از مرخصی برخوردار گردد. بر اساس تبصره 2 این ماده متهمین بازداشت شده نیز می‌توانند با نظر مرجع صادر کننده قرار از حق مرخصی که در تبصره 1 همین ماده ذکر شده برخوردار گردند.

هم‌چنین مدت زمانیکه زندانی در مرخصی به سر می‌برد یا تحت مراقبت مأمورین در بیمارستان می‌باشد جزئی از مدت محکومیت قبلی وی به شمار می‌آید.

انتقادات

بازداشت موقت سازوکاری برای دسترسی به متهم است از همین رو مدت آن کوتاه می‌باشد (ماده 242 قانون آیین دادرسی کیفری) تا تحقیقاتی که حضور متهم می‌توانست مانع آن شود، انجام گردد. با این توضیح امکان برخورداری متهمین بازداشت شده از مرخصی که در تبصره 2 این ماده به آن اشاره شده است معنای چندانی ندارد. از طرفی نیز منعی برای تخفیف قرار تأمین متهم برای امکان برخورداری از مرخصی او در فرضی که شرایط اعطای مرخصی به وی وجود ندارد، ذکر نشده است.

رویه قضایی

مطابق رأی وحدت رویه شماره 680 مورخ 84/5/25 ضبط وثیقه ایداعی توسط زندانی در صورت عدم مراجعه او به زندان تأیید شده است.