ماده ۳۹۵ قانون تجارت

ماده 395 قانون تجارت:قائم مقام تجارتی کسی است که رییس تجارتخانه او را برای انجام کلیه امور مربوطه به تجارتخانه یا یکی از شعب آن نایب خود قرار داده‌ و امضای او برای تجارتخانه الزام‌آور است. ‌سمت مزبور ممکن است کتباً داده شود یا عملاً.

توضیح واژگان

قائم مقام کسی است که به جانشینی از دیگری حقوق و تکالیفی داشته و گاه برای اجرای اهداف فرد دیگر و گاه برای اجرای اهداف خود اقدام میکند. اعم از آن که آن دیگری مرده باشد یا زنده. قائم مقام تجارتی را شخصی حقیقی یا حقوقی دانسته اند که از سوی رییس تجارتخانه برای انجام تمام امور تجارتخانه و یا امور یکی از شعب آن، نایب تجارتخانه قرار می گیرد. البته عده ای معتقدند نماینده موسسه تجاری نمی تواند شخص حقوقی باشد و صرفاً سمت وکیل صاحب تجارتخانه را دارد.

مطالعات تطبیقی

در نظام حقوقی فرانسه نمایندگان تجاری دارای استقلال عمل بوده و حق دارند در محدوده قرارداد نمایندگی خود، اقداماتی از قبیل بازاریابی، مذاکره، انعقاد قرارداد و... انجام دهند. این استقلال برای نمایندگان قدرت ابتکار عمل و نیز مسئولیت بیشتری ایجاد می کند.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

چنانچه موسسات تجاری در قالب شرکت تشکیل نشده باشند، فاقد شخصیت حقوقی بوده و لذا لازم است امور تجارتخانه به نام صاحب تجارتخانه انجام گیرد. حال چنانچه صاحب تجارتخانه نتواند شخصاً تمام امور تجارتخانه را انجام دهد، باید از سوی خود نماینده یا نمایندگانی برای انجام تمام یا قسمتی از امور شرکت تعیین کند. چنین نمایندگانی تحت امر و به نام و حساب صاحب تجارتخانه اقدام نموده و قائم مقام تجارتی نام داردند.قائم مقام تجارتی را نباید تاجر تلقی کرد. بلکه وی به دستور و به حساب صاحب تجارتخانه اقدام می کند و خودش تاجر نیست. اختیارات قائم مقام تجارتی ممکن است کتباً یا عملاً به وی داده شود.در واقع عده ای معتقدند لازم است قائم مقام تجارتی در امور مهم وکالتنامه داشته باشد. هرچند در امور جزوی نیازی به وکالتنامه نیست. البته گروهی معتقدند بهتر است برای رسمیت یافتن فعالیت های قائم مقام تجاری، وکالتنامه ای مخصوص برای او تنظیم شده و اختیارات وی در قالب آن وکالتنامه مشخص شود. لذا چنین فردی وکیل بوده و به حساب تاجر اقدام می کند. به طور کل می توان گفت افرادی که به آنان به نحوی از انحاء اختیاراتی تفویض شده باشد، تاجر نیستند.به چنین فردی به طور دائم یا موقت اختیاراتی تام از سوی تاجر برای اداره امور تجارتخانه و شعب مربوطه تفویض می شود.بنابراین ممکن است این قرارداد برای مدتی طولانی منعقد شده باشد.