حمایت از آزادی دین: در پرتو تأمین زیست صادقانه و نفی از خودبیگانگی

حمایت از آزادی دین: در پرتو تأمین زیست صادقانه و نفی از خودبیگانگی نام مقاله ای از محمدرضا دانش شهرکی است که در شماره پانزدهم ( شهریور 1401) فصلنامه علمی دانشنامه های حقوقی منتشر شده است.

چکیده

دو رویکرد اصلی و متداول در ارتباط با حمایت از آزادی دین در قوانین و به تبع آن آزادی دین در نظریه سیاسی ارائه شده‌ است. (1) رویکرد امکان بدیل که استدلال می‌کند، آزادی دین را می‌توان با مفاهیم بدیل به‌طور قابل قبولی تبیین و جایگزین نموده و آزادی دین را ذیل عنوان عمومی‌تر آزادی وجدان حمایت می‌نمایند. (2) رویکرد امتناع بدیل که استدلال می‌کند، مفهوم دین باید به‌نحو صریح و متمایز در قوانین و مقررات موضوعه به‌معنای خاص حمایت شود. البته این رویکرد ضمن پذیرش دلالت واژگان دین بر طیف وسیعی از مفاهیم مشابه؛ دین را قابل جایگزینی با مفاهیم بدیل مشابه نمی‌داند. در این نوشتار پس از تبیین مدعا و نتایج هر دو رویکرد و استدلال بر عدم کارآمدی و عدم کفایت آن‌ها در نظریه و کاربرد، رویکردی ارائه می‌گردد که می‌تواند در مواجهه با انتقادات موجود، وضعیت نظری استوارتر و کارآمدی عملی مطلوب‌تری را ارائه دهد. رویکردی که با نام رویکرد تلفیقی شناخته شده و این نوشتار با استفاده از مفهوم «صدق مخبری» و رویکرد «بهره‌مندی از ابزار مقتضی» سعی در بهبود و توسعه آن دارد.

کلید واژه ها

• آزادی دین
• آزادی وجدان
• بی‌طرفی
• حقوق بشر
• حقوق عمومی

مواد مرتبط

• ماده 19 اعلامیه جهانی حقوق بشر
• اصل 13 قانون اساسی