ماده ۸۳۵ قانون مدنی

موصی باید نسبت به مورد وصیت، جایزالتصرف باشد.

توضیح واژگان

به شخصی که محجور نباشد؛ جایز التصرف گویند. (۵۱۶۲۶)

پیشینه

در قانون مدنی سابق فرانسه، زن برای وصیت، نیاز به اذن همسرش نداشت؛ هرچند که بدون رضایت او نمی‌توانست در اموال خود، تصرف نماید. (۵۰۱۵۵)

نکات توضیحی تفسیری دکترین

چنانچه شخص ثالث، در موصی به دارای حقی باشد؛ برای اعتبار وصیت، باید تا زمان مرگ موصی، حق او ادا گردد. (۳۸۱۴) و موصی، باید از اهلیت برخوردار باشد. (۱۱۱۸۳۵) و ممنوع التصرف بودن موصی به دلیل افلاس و …، مانع از اعتبار وصیت می‌باشد(۱۱۰۸۳۲۳) و موصی نباید ورشکسته باشد. (۳۲۹۹۵۴) برخی از حقوقدانان، معتقدند وصیتی که به حقوق طلبکاران تاجر ورشکسته، خللی وارد نسازد؛ معتبر است. (۴۹۹۲۰) و موصی باید از اهلیت لازم برای متعاقدین، برخوردار باشد. (۱۱۰۷۶۳۶) و در وصیت تملیکی، موصی نباید سفیه باشد. به عقیده برخی حقوقدانان، وصیت اشخاص غیررشید، توسط سرپرست قانونی آنان، قابل تنفیذ است. البته برخی نیز، مخالف این نظر هستند. (۶۹۴۹۰۲)

سوابق فقهی

درمورد وضعیت اعتبار وصیت سفیه، میان فقها اختلاف نظر شدید دیده می‌شود. (۷۴۷۵۴) و وصیت سفیه را به امور معروف و حسنات، صحیح است و در مقابل، استدلال شده که سفیه به دلیل ممنوع التصرف بودن، حق انشای چنین وصایایی را ندارد. (۴۹۸۹۹) و موصی، باید بالغ، عاقل، مختار و رشید باشد. لیکن وصیت طفل ۱۰ ساله به امور خیریه، نظیر احداث مسجد، پل و …، اشکالی ندارد. (۱۳۰۷۴)

رویه‌های قضایی

گروه بررسی نشست‌های قضایی کل کشور، اهلیت موصی را، به هنگام انشای وصیت، لازم می‌داند؛ لذا محجورشدن وی در آینده، خللی به اعتبار وصیت وارد نمی‌سازد. (۱۴۱۶۸۵۲)

مصادیق و نمونه‌ها

• وصیت به ملکی که در رهن شخص ثالث است؛ یا توقیف می‌باشد؛ درصورتی صحیح است که موصی، تا هنگام مرگ خویش، حق ثالث را پرداخته؛ و فک رهن یا رفع توقیف نماید. (۳۸۱۴)