ماده ۱۰۷۳ قانون مدنی

اگر وکیل از آن چه که موکل راجع به شخص یا مهر یا خصوصیات دیگر معین کرده تخلف کند صحت عقد متوقف بر تنفیذ موکل خواهد بود.

توضیح واژگان

به نکاحی که به وکالت از زوج یا زوجه، وقوع یابد؛ نکاح وکالتی گویند.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

وکالت در نکاح ممکن است به صورت مقید، عام، مطلق و یا با اذن صریح باشد.

اگر زن به کسی وکالت دهد تا او را، به نکاح شخص معینی درآورد؛ چنین وکالتی مقید خواهدبود. و چنانچه وکیل، تخلف نموده؛ و زن را به برای شخص دیگری تزویج نماید؛ چنین عقدی غیرنافذ خواهدبود.  

ممکن است طرفین، به دلیل عدم امکان اجرای صیغه نکاح، به دیگری وکالت دهند؛ و نیز ممکن است که وکالت، راجع به انتخاب همسر بوده؛ و به صورت مقید یا مطلق، واقع شود.

اگر وکیل، از آن چه که موکل، راجع به شخص یا مهر یا خصوصیات دیگر، معین کرده؛ تخلف کند؛ صحت عقد، متوقف بر تنفیذ موکل خواهد بود. درواقع و‌كيل نمي‌تواند عملي را، كه از حدو‌د و‌كالت او خارج است؛ انجام دهد؛ و در مورد آنچه كه در خارج از حدو‌د و‌كالت، انجام داده شده است؛ موكّل هيچ‌گونه تعهُّدي نخواهد داشت؛ مگر اينكه اعمال فضولي و‌كيل را، صراحتاً يا ضمناً اجازه كند.

معاملات فضولی، علاوه بر بیع، به عقود غیر تملیکی نیز، قابل تعمیم است.

سوابق فقهی

اگر وکیل در نکاح، شروط موردنظر موکل خود را، در ضمن عقد، توافق ننماید؛ چنین نکاحی غیرنافذ خواهدبود.

اگر زنی، شخصی را وکیل نماید تا او را، به نکاح موقت مردی، دربیاورد؛ و وکیل، موکله را، به طور دائم، برای طرف مقابل تزویج نماید؛ چنین نکاح غیرنافذ بوده؛ و با رضایت زن، تنفیذ گردیده؛ و با رد او، منحل می شود.

مصادیق و نمونه ها

اگر زنی، شخصی را وکیل نماید تا او را، با مهریه 114 سکه امامی، به عقد مردی دربیاورد؛ و وکیل، زن را، با مهریه 72 سکه امامی، برای طرف مقابل تزویج نماید؛ چنین عقدیف غیرنافذ است.