ماده ۱۰۹۸ قانون مدنی

در صورتی که عقد نکاح اعم از دائم یا منقطع باطل بوده و نزدیکی واقع نشده زن حق مهر ندارد و اگر مهر را گرفته شوهر می‌تواند آن را استرداد نماید.

توضیح واژگان

مهریه یعنی کابین. و به مالی که زوج، حین ازدواج، به زوجه اعطا کند؛ مهریه گویند. و مهریه، مالی است معین، که حین نکاح، بر ذمه زوج، قرارمی گیرد.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

به نظر برخی از حقوقدانان، بطلان نکاح، چه درصورت تعیین مهریه، و چه درفرض عدم تعیین آن، چه پیش از نزدیکی، و چه بعد از آن، مسقط مهریه است. و به نظر برخی دیگر، درصورت دخول، بطلان نکاح موجب اسقاط مهریه نمی گردد. و به نظر برخی از حقوقدانان، چنانچه زوجه، آگاه به بطلان نکاح نبوده؛ و مقاربت حصل شده باشد؛ مستحق مهرالمثل است.

به نظر برخی از حقوقدانان، درصورت بطلان نکاح، مهریه منتفی است. 

اگر مهریه، قبل از احراز بطلان نکاح، نزد زوجه تلف گردد، وی حسب مورد، ضامن تأدیه مثل یا قیمت است.

مستندات فقهی

با استناد به روایتی از امام صادق، اگر مردی؛ زنی را در ایام عده، تزویج نموده؛ و سپس با او دخول نماید؛ ملزم به پرداخت مهریه او است؛ و درصورت عدم مقاربت، تکلیفی به پرداخت صداق ندارد.

به دلالت اجماع، در صورتی که عقد نکاح باطل بوده؛ و نزدیکی واقع نشده؛ زن حق مهر ندارد.

با استناد به روایتی از امام باقر، به زن شوهرداری که مجدداً ازدواج نموده؛ مهریه ای تعلق نگرفته؛ و آنچه را که به عنوان مهریه، دریافت نماید؛ همانند اجرا است برای زنا.

سوابق فقهی

به دلالت اجماع، در صورتی که عقد نکاح باطل بوده؛ و نزدیکی واقع نشده؛ زن حق مهر ندارد.