ماده ۲۲ قانون آیین دادرسی مدنی

دعاوی راجع به ورشکستگی شرکتهای بازرگانی که مرکز اصلی آنها در ایران است، همچنین دعاوی مربوط به اصل شرکت و دعاوی بین شرکت و شرکاء و اختلافات حاصله بین شرکاء و دعاوی اشخاص دیگر علیه شرکت تا زمانی که شرکت باقی است و نیز درصورت انحلال تا وقتی که تصفیه امور شرکت در جریان است، در مرکز اصلی شرکت اقامه می‌شود.

توضیح واژگان

مرکز اصلی شرکت: منظور از مرکز اصلی برای شرکت مانند اقامنگاه برای شخص حقیقی است و در حقیقت به محلی اطلاق می‌شود که سازمان‌های اداری و ارکان مدیریت شرکت در آن جا واقع شده باشد. ۴۰۴۲۴۹

پیشینه

ماده ۳۵ (سال ۱۳۱۸): دعوی راجع به ورشکستگی شرکتهای بازرگانی که مرکز اصلی آن در ایران است باید در مرکز اصلی شرکت اقامه شود. ۶۹۸۹۹۸ اعلام ورشکستگی شعب یک شرکت تجاری خارجی در اکثر کشورها پذیرفته شده‌است .۴۵۹۸۱۰

نکات توضیحی و تفسیری دکترین

بین ماده ۱۰۰۲ قانون مدنی و ماده ۵۹۰ قانون تجارت در تعریف اقامتگاه شخص حقوقی، بین حقوقدانان اختلاف وجود دارد، ماده ۱۳و ۲۲و ۲۳ قانون آیین دادرسی مدنی نظری را که اقامتگاه و مرکز عملیات شخص حقوقی را همان مرکز مهم امور و اداره اصلی شرکت می‌داند را تأیید می‌کند. ۳۱۰۵۷۵

ماده فوق در مورد اختلافات راجع به غیرمنقول بین شرکت و شرکاء یا بین شرکا معنی نداشته و این دعاوی باید در محل وقوع مال غیرمنقول اقامه می‌شود. ۱۴۲۰۵۱/۵۸۸۲۷۳

در دعوای شرکت علیه شرکا دادگاه محل اصلی شرکت صالح است. ۱۴۲۰۵۲

رویه قضایی

۱)نظریه ۳۶۳۸/۷–۱۵/۵/۱۳۸۵ اداره حقوقی قوه قضاییه: در ماده ۲۲ق. آ.د. م ۱۳۷۹ آمده‌است که بر اسا مقررات ماده مذکور، دعاوی راجع به ورشکستگی شرکت‌های بازرگانی که مرکز اصلی آن‌ها در ایران است، تا زمانی که شرکت باقی است و نیز در صورت انحلال تا وقتی که تصفیه امور شرکت در جریان است، در دادگاه اصلی مرکز شرکت اقامه می‌شود؛ بنابراین محل اقامت رئیس هیئت مدیره شرکت ملاک تشخیص صلاحیت نیست. ۱۳۷۴۰۳

۲)در مورد طرح دعوی راجع به اموال غیرمنقول شرکت حقوقی (در زمان بقا شرکت) ماده ۲۲ قانون آیین دادرسی مدنی ماده ۱۲ را درخصوص شرکت‌ها تخصیص زده و در دعاوی غیرمنقول چنانچه خوانده شرکت باشد دعوا را در محل مرکز اصلی شرکت طرح نماید. ۱۴۱۷۵۱۲