ماده ۵۱۲ قانون مدنی

در اجاره‌ی اشخاص، کسی که اجاره می‌کند مستأجر و کسی که مورد اجاره واقع می‌شود اجیر و مال‌الاجاره، اجرت نامیده می‌شود.

توضیح واژگان

اجاره اشخاص: قراردادی که به موجب آن، مستأجر مالک منفعت اجیر می گردد را، اجاره اشخاص نامند.

اجیر: به اجاره دهنده در اجاره خدمات، اجیر گویند.

اجرت: عوضی را که مستأجر، در مقابل استعمال منافع، به مؤجر تأدیه نماید؛ اجرت گویند.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

اجاره اشخاص، قراردادی است تملیکی، که به موجب آن منافع اجیر، با عوض معین مورد معامله قرار می گیرد.

تعهد اجیر درمقابل مستأجر، ممکن است به دو گونه متفاوت باشد:

-        تعهد به انجام کاری که عهده دار گردیده؛ که موضوع اصلی قرارداد بوده؛ و به طور معمول، باید نتیجه مورد توافق متعاقدین را محقق نماید.

-        تعهد به محافظت از مالی که برای تعمیر، اصلاح و یا تغییر به او سپرده شده است.

اگر اجیر نتواند مالی را که به او سپرده شده؛ به نحو مطلوب ساخته؛ و یا اصلاح و تعمیر نماید؛ مقصر بوده؛ و باید خساراتی را، که درنتیجه تقصیر او به وجود آمده؛ جبران نماید. مگراینکه اثبات نماید عدم اجرای تعهد، ناشی از فورس ماژور بوده است.

اجیر، در تعهد تبعی، نسبت به محافظت از مالی که برای تعمیر یا اصلاح، به او سپرده شده است؛ امین بوده؛ و غیر از موارد اثبات تعدی و تفریط، نمی توان او را ضامن دانست.

شخصی که اجیر می گردد تا عمل خاصی را، در مدت مشخصی انجام داده؛ و تا زمان اتیان آن عمل به طور کامل، آن را رها ننماید؛ بدین نحو که زمان شروع به کار، معین باشد؛ چنین شخصی، در حکم اجیر خاص بوده؛ و نمی تواند در مدتی که مکلف به انجام عمل مزبور است؛ اقدام به کاری نماید که با اجرای تعهد او منافات دارد. اما در اوقاتی که حسب عرف و عادت مستثنی گردیده؛ و شخص می تواند به صرف غذا مبادرت ورزیده؛ و یا اینکه بخوابد؛ اشکالی ندارد که اقدام به کار دیگری نماید؛ مگراینکه آن عمل، موجب ضعف و ناتوانی اجیر گردیده؛ و اجرای تعهد موضوع اجاره را، با اختلال مواجه سازد.

مستندات فقهی

با استناد به روایتی از امام صادق، مطالبه حق الزحمه در مقابل نگارش قرآن اشکالی ندارد.

مصادیق و نمونه ها

• می توان زنی را اجیر نمود تا نطفه تلقیح شده را، در رحم خود پرورش دهد.