ماده ۵۱۵ قانون مدنی

اگر کسی بدون تعیین انتهای مدت، اجیر شود مدت اجاره محدود خواهد بود به مدتی که مزد از قرار آن معین شده است. بنابراین اگر مزد اجیر از قرار روز یا هفته یا ماه یا سالی فلان مبلغ معین شده باشد مدت اجاره محدود به یک روز یا یک هفته یا یک ماه یا یک سال خواهد بود و پس از انقضای مدت مزبور، اجاره برطرف می‌شود ولی اگر پس از انقضای مدت، اجیر به خدمت خود دوام دهد و موجر او را نگاه دارد، اجیر نظر به مراضات حاصله به همان طوری که در زمان اجاره بین او و موجر مقرر بود مستحق اجرت خواهد شد.

توضیح واژگان

کارگر: کارگر، شخصی است که در مقابل اتیان عملی، حق الزحمه دریافت نموده؛ و میان او و مزد دهنده، رابطه تبعیت برقرار باشد.

پیشینه

این ماده، که اراده ضمنی را مورد پذیرش قرار داده؛ از قانون مدنی فرانسه اقتباس گردیده است.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

مراضات موضوع این ماده، مراضات معاطاتی است نه عقدی.

درمواردی که مستأجر، دررابطه با استفاده از موضوع اجاره تصمیم قطعی نداشته؛ و نمی داند که تا چه زمان، می خواهد از منافع اجیر استفاده نماید؛ دراینصورت عقد را برای کمترین مدت عرفی معین می نمایند؛ و دیگر سخنس از تمام مدت اجاره به میان نمی آید.

ممکن است قانونگذار، آثاری را بر نتیجه ای که طرفین خواسته اند؛ بار نماید که اصلاً موردنظر آنان نبوده باشد. مانند اینکه در عقدی، به تصور اینکه اجیر، به طور دائمی به خدمت گرفته می شود؛ مدتی تعیین نگردد؛ دراینصورت مدت اجاره، محدود به زمانی خواهد بود که ظرف آن مدت، باید اجاره بها تأدیه گردد.

قانونگذار در این ماده، اجاره را نسبت به مازاد بر مدت تأدیه اجرت، درصورتی که اجیر، با رضایت طرف مقابل به کار خود ادامه دهد؛ به عنوان یک اباحه معوض غیرعقدی صحیح دانسته؛ که درماهیت و آثار، با عقد اجاره تفاوت دارد. پس از دیدگاه مقنن، رابطه حقوقی مزبور، دارای ماهیتی دوگانه بوده؛ و ترکیبی است از اجاره و اباحه معوض غیرقراردادی.