ماده ۳۹۶ قانون مجازات اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
عضو قوی و صحیح، در برابر عضو ضعیف و معیوب غیرفلج، قصاص می شود. | عضو قوی و صحیح، در برابر عضو ضعیف و معیوب غیرفلج، قصاص می شود. | ||
== توضیح واژگان == | |||
قوی را به معنای توانا، زورمند، استوار و محکم آورده اند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=کاملترین مجموعه محشای قانون مجازات اسلامی مصوب 1392/02/01 (جلد دوم) (تطبیق با قانون مجازات اسلامی سابق|ترجمه=|جلد=|سال=1392|ناشر=راه نوین|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6275956|صفحه=|نام۱=محمدحسین|نام خانوادگی۱=کارخیران|چاپ=1}}</ref> ضعیف نیز به معنای سست، بی بنیه، رمق و سقط و خلاف قوی آورده شده است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=کاملترین مجموعه محشای قانون مجازات اسلامی مصوب 1392/02/01 (جلد دوم) (تطبیق با قانون مجازات اسلامی سابق|ترجمه=|جلد=|سال=1392|ناشر=راه نوین|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6275960|صفحه=|نام۱=محمدحسین|نام خانوادگی۱=کارخیران|چاپ=1}}</ref> | |||
== پیشینه == | |||
حکم این ماده در قوانین سابق وجود نداشت.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح مختصر قانون مجازات اسلامی (مصوب 1392)|ترجمه=|جلد=|سال=1392|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6275972|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=1}}</ref> | |||
== نکات توضیحی تفسیری دکترین == | == نکات توضیحی تفسیری دکترین == | ||
به موجب این ماده قوی تر یا ضعیف تر بودن اعضا در مقابل | برخی معتقدند علت وضع ماده فوق، عدم تاثیر ضعف یا بیماری عضو در شرط تساوی است. از همین روی به موجب این ماده قوی تر یا ضعیف تر بودن اعضا در مقابل هم تاثیری در استیفاء قصاص ندارد. به طوری عضو قوی در مقابل عضو ضعیف قابل قصاص است. به عنوان مثال می توان پای سالم را در مقابل پای لنگ قصاص نمود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مجازات اسلامی در آیینه آرای دیوانعالی کشور (قسمت سوم) (قصاص عضو و دیه اعضا)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2815900|صفحه=|نام۱=یداله|نام خانوادگی۱=بازگیر|چاپ=2}}</ref> | ||
== سوابق فقهی == | == سوابق فقهی == | ||
فقها در خصوص این امر که آیا عضو سالم را می توان در مقابل عضو دارای جذام قصاص کرد یا خیر، اختلاف نظر دارند. گروهی معتقدند اگر در صورت قصاص چیزی از عضو مبتلا به جذام نیفتد، قصاص اماکن پذیر است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=فرهنگ فقه (جلد سوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3551900|صفحه=|نام۱=آیت اله سیدمحمود|نام خانوادگی۱=هاشمی شاهرودی|چاپ=1}}</ref> | فقها در خصوص این امر که آیا عضو سالم را می توان در مقابل عضو دارای جذام قصاص کرد یا خیر، اختلاف نظر دارند. گروهی معتقدند اگر در صورت قصاص چیزی از عضو مبتلا به جذام نیفتد، قصاص اماکن پذیر است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=فرهنگ فقه (جلد سوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3551900|صفحه=|نام۱=آیت اله سیدمحمود|نام خانوادگی۱=هاشمی شاهرودی|چاپ=1}}</ref> اما در هر حال گروهی از فقها شرط تساوی در سلامت عضو و یا پایین تر بودن سلامت عضو جانی را در قصاص عضو ضروری دانسته اند. همچنین در خصوص لزوم تساوی در اصلی یا اضافی بودن اعضا و نیز تساوی در محل نیز برخی از فقها تاکید نموده اند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=کاملترین مجموعه محشای قانون مجازات اسلامی مصوب 1392/02/01 (جلد دوم) (تطبیق با قانون مجازات اسلامی سابق|ترجمه=|جلد=|سال=1392|ناشر=راه نوین|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6275968|صفحه=|نام۱=محمدحسین|نام خانوادگی۱=کارخیران|چاپ=1}}</ref> | ||
== انتقادات == | |||
عده ای حکم این ماده را در ظاهر به دلیل عدم تساوی عضو معیوب و ضعیف با عضو قوی، غیر منطقی و ناسازگار با اصل تساوی اعضاء در قصاص می دانند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح مختصر قانون مجازات اسلامی (مصوب 1392)|ترجمه=|جلد=|سال=1392|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6275976|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=1}}</ref> | |||
== مصادیق و نمونه ها == | == مصادیق و نمونه ها == | ||
| خط ۱۲: | خط ۲۱: | ||
== منابع == | == منابع == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
نسخهٔ ۲۳ ژانویهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۱:۲۱
عضو قوی و صحیح، در برابر عضو ضعیف و معیوب غیرفلج، قصاص می شود.
توضیح واژگان
قوی را به معنای توانا، زورمند، استوار و محکم آورده اند.[۱] ضعیف نیز به معنای سست، بی بنیه، رمق و سقط و خلاف قوی آورده شده است.[۲]
پیشینه
حکم این ماده در قوانین سابق وجود نداشت.[۳]
نکات توضیحی تفسیری دکترین
برخی معتقدند علت وضع ماده فوق، عدم تاثیر ضعف یا بیماری عضو در شرط تساوی است. از همین روی به موجب این ماده قوی تر یا ضعیف تر بودن اعضا در مقابل هم تاثیری در استیفاء قصاص ندارد. به طوری عضو قوی در مقابل عضو ضعیف قابل قصاص است. به عنوان مثال می توان پای سالم را در مقابل پای لنگ قصاص نمود.[۴]
سوابق فقهی
فقها در خصوص این امر که آیا عضو سالم را می توان در مقابل عضو دارای جذام قصاص کرد یا خیر، اختلاف نظر دارند. گروهی معتقدند اگر در صورت قصاص چیزی از عضو مبتلا به جذام نیفتد، قصاص اماکن پذیر است.[۵] اما در هر حال گروهی از فقها شرط تساوی در سلامت عضو و یا پایین تر بودن سلامت عضو جانی را در قصاص عضو ضروری دانسته اند. همچنین در خصوص لزوم تساوی در اصلی یا اضافی بودن اعضا و نیز تساوی در محل نیز برخی از فقها تاکید نموده اند.[۶]
انتقادات
عده ای حکم این ماده را در ظاهر به دلیل عدم تساوی عضو معیوب و ضعیف با عضو قوی، غیر منطقی و ناسازگار با اصل تساوی اعضاء در قصاص می دانند.[۷]
مصادیق و نمونه ها
اگر گوش جانی قدرت شنوایی بیشتری داشته باشد، این امر مانع از قصاص وی در برابر گوش مجنی علیه که قدرت شنوایی کمتری دارد نمی شود.[۸]همچنین گوش کوچک با گوش بزرگ برابر خواهد بود.[۹] همچنین در خصوص زبان نیز گویا بودن، اعم از آن است که به صورت کامل باشد یا ناقص.[۱۰]
منابع
- ↑ محمدحسین کارخیران. کاملترین مجموعه محشای قانون مجازات اسلامی مصوب 1392/02/01 (جلد دوم) (تطبیق با قانون مجازات اسلامی سابق. چاپ 1. راه نوین، 1392. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6275956
- ↑ محمدحسین کارخیران. کاملترین مجموعه محشای قانون مجازات اسلامی مصوب 1392/02/01 (جلد دوم) (تطبیق با قانون مجازات اسلامی سابق. چاپ 1. راه نوین، 1392. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6275960
- ↑ عباس زراعت. شرح مختصر قانون مجازات اسلامی (مصوب 1392). چاپ 1. ققنوس، 1392. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6275972
- ↑ یداله بازگیر. قانون مجازات اسلامی در آیینه آرای دیوانعالی کشور (قسمت سوم) (قصاص عضو و دیه اعضا). چاپ 2. جنگل، 1388. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2815900
- ↑ آیت اله سیدمحمود هاشمی شاهرودی. فرهنگ فقه (جلد سوم). چاپ 1. مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی، 1387. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3551900
- ↑ محمدحسین کارخیران. کاملترین مجموعه محشای قانون مجازات اسلامی مصوب 1392/02/01 (جلد دوم) (تطبیق با قانون مجازات اسلامی سابق. چاپ 1. راه نوین، 1392. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6275968
- ↑ عباس زراعت. شرح مختصر قانون مجازات اسلامی (مصوب 1392). چاپ 1. ققنوس، 1392. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6275976
- ↑ حسین میرمحمدصادقی. حقوق کیفری اختصاصی (جرایم علیه اشخاص). چاپ 7. میزان، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 354440
- ↑ عباس زراعت. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه). چاپ 4. ققنوس، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 710016
- ↑ عباس زراعت. شرح قانون مجازات اسلامی-بخش قصاص جرایم عمدی علیه تمامیت جسمانی. چاپ 3. ققنوس، 1379. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3082744