ماده ۸۰۲ قانون مدنی

اگر قبل از قبض، واهب یا متهب فوت کند هبه باطل می‌شود.

توضیح واژگان

قبض در لغت، یعنی گرفتن، به دست گرفتن.(462289) و در اصطلاح حقوقی، تسلم مال موضوع معاملات از انتقال دهنده آن را، قبض نامند.(84603) و قبض، یعنی قرار گرفتن مبیع، تحت اختیار و تسلط خریدار.(462289)

نکات توضیحی تفسیری دکترین

هبه عقدی است عینی.(428659)

حجر واهب قبل از تسلیم عین موهوب به متهب، موجب انحلال عقد می گردد. اما حجر متهب، تأثیری در اعتبار هبه نداشته؛ و ولی محجور، به نمایندگی از سوی وی، مال را قبض می نماید.(24761)

به دلیل اینکه قبض، شرط صحت هبه است؛ لذا آثار کامل عقد، پس از تسلیم عین موهوب به متهب تحقق می یابد. لذا اگر طرفین، توافق به هبه نمایند؛ اما قبضی رخ ندهد، تراضی اولیه آنان نیز اعتبار خود را از دست خواهد داد.(192330)

فوت واهب، پس از عقد و پیش از قبض عین موهوب توسط متهب، منجربه انفساخ هبه می گردد. هرچند وی به متهب، اذن در قبض را اعطا نموده باشد. به همین دلیل برخی از حقوقدانان، هبه را قراردادی جایز دانسته اند.(399151)

وراث متهب، نمی توانند به نمایندگی از مورث خود، مال مزبور را قبض نمایند. زیرا با فوت هر یک از متعاقدین قبل از قبض، هبه ازبین می رود.(399151)

مستندات فقهی

بنابر نظر مشهور فقها، پیش از قبض عین موهوب، هیچ اثری بر هبه بار نمی گردد؛ و درواقع تسلیم آن به متهب، جهت تحقق عقد شرط است.(220671)

انتقادات

مقتضی بود که قانونگذار، این ماده در ادامه ماده 798 قانون مدنی ذکر می نمود؛ و جنون و سفه را نیز، به فوت اضافه می کرد.(428659)