ماده ۸۲۸ قانون مدنی: تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
(صفحه‌ای تازه حاوی «هر گاه موصی‌له غیر محصور باشد مثل این که وصیت برای فقرا یا امور عام‌المنفعه...» ایجاد کرد) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲: | خط ۲: | ||
== توضیح واژگان == | == توضیح واژگان == | ||
به وصیتی که برای مصرف محدود و محصور، انشاء نشده باشد؛ وصیت عام گویند.( | به وصیتی که برای مصرف محدود و محصور، انشاء نشده باشد؛ وصیت عام گویند. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (وصیت)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=856404|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=2}}</ref> | ||
وصیت سبیل الله، یعنی وصیت به صرف مال در راه رضای خدا، به جهت کسب ثواب.( | وصیت سبیل الله، یعنی وصیت به صرف مال در راه رضای خدا، به جهت کسب ثواب. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مبسوط در ترمینولوژی حقوق (جلد پنجم)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=346396|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=4}}</ref> | ||
== پیشینه == | ==پیشینه == | ||
در ماده 179 قانون مالیات های مستقیم مصوب 1335، و نیز در ماده 139 قانون آیین دادرسی مدنی مصوب 1318، وصیت عام، مورد توجه قانونگذار قرارگرفته است. | در ماده 179 قانون مالیات های مستقیم مصوب 1335، و نیز در ماده 139 قانون آیین دادرسی مدنی مصوب 1318، وصیت عام، مورد توجه قانونگذار قرارگرفته است. | ||
== | == نکات توضیحی تفسیری دکترین== | ||
درمورد عهدی یا تملیکی محسوب شدن وصیت بر غیر محصور، باید قائل به تفکیک شد. در رابطه با اشخاص حقیقی، ازآنجایی که در چنین وصیتی، موصی لهم، کلی می باشند و فرد کلی، به طور مستقیم نمی تواند طرف تملیک قرارگیرد؛ و باید مصداق های آن، از طرف اجراکننده وصیت، تعیین گردد؛ لذا وصیت بر اینگونه اشخاص، عهدی محسوب می گردد. لیکن درمواردی که موصی له، یک شخص حقوقی، نظیر انجمن خیریه و ... می باشد؛ چون به طور مستقیم، می تواند مال را تملک نماید؛ درنتیجه چنین وصیتی، تملیکی تلقی می گردد.( | درمورد عهدی یا تملیکی محسوب شدن وصیت بر غیر محصور، باید قائل به تفکیک شد. در رابطه با اشخاص حقیقی، ازآنجایی که در چنین وصیتی، موصی لهم، کلی می باشند و فرد کلی، به طور مستقیم نمی تواند طرف تملیک قرارگیرد؛ و باید مصداق های آن، از طرف اجراکننده وصیت، تعیین گردد؛ لذا وصیت بر اینگونه اشخاص، عهدی محسوب می گردد. لیکن درمواردی که موصی له، یک شخص حقوقی، نظیر انجمن خیریه و ... می باشد؛ چون به طور مستقیم، می تواند مال را تملک نماید؛ درنتیجه چنین وصیتی، تملیکی تلقی می گردد. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (دوره عقود معین، قسمت سوم) (عطایا، هبه، وصیت)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2778896|صفحه=|نام۱=ناصر|نام خانوادگی۱=کاتوزیان|چاپ=7}}</ref> | ||
برخلاف وقف بر غیرمحصور که در آن، قبول حاکم شرط است؛ در وصیت بر غیرمحصور، قبول معنایی ندارد. همچنانکه معلوم بودن موصی به در چنین وصیتی، الزامی نیست.( | برخلاف وقف بر غیرمحصور که در آن، قبول حاکم شرط است؛ در وصیت بر غیرمحصور، قبول معنایی ندارد. همچنانکه معلوم بودن موصی به در چنین وصیتی، الزامی نیست. (376 در وصیت بر غیرمحصور، ممکن است موصی له، دارای شخصیت حقوقی گردد؛ چراکه در چنین وصیتی، جت عامه، مورد نظر قانونگذار بوده است؛ و ازطرفی در وصیت بر غیرمحصور، ممکن است موصی له قبلاً نیز، دارای شخصیت حقوقی بوده باشد؛ نظیر وصیت بر تملیک فرش به نفع مسجد موقوفه. (740 | ||
درصورتیکه وصیت بر غیرمحصور، از نوع وصیت به وقف باشد؛ دیگر امکان فروش موصی به وجود ندارد. | درصورتیکه وصیت بر غیرمحصور، از نوع وصیت به وقف باشد؛ دیگر امکان فروش موصی به وجود ندارد. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=بررسی فقهی و حقوقی وصیت مواد 825-860 قانون مدنی|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=مرکز نشر علوم اسلامی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=199440|صفحه=|نام۱=سیدمصطفی|نام خانوادگی۱=محقق داماد|چاپ=4}}</ref> | ||
== سوابق فقهی == | ==سوابق فقهی== | ||
در وصیت بر غیر محصور، قبول الزامی است و باید از سوی حاکم صورت گیرد.( | در وصیت بر غیر محصور، قبول الزامی است و باید از سوی حاکم صورت گیرد. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (وصیت)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=295340|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=2}}</ref> | ||
مشهور فقها، قبول در وصیت تملیکی را لازم ندانسته و چنین وصیتی را، تملیکی دانسته اند.( | مشهور فقها، قبول در وصیت تملیکی را لازم ندانسته و چنین وصیتی را، تملیکی دانسته اند. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (دوره عقود معین، قسمت سوم) (عطایا، هبه، وصیت)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2778908|صفحه=|نام۱=ناصر|نام خانوادگی۱=کاتوزیان|چاپ=7}}</ref> | ||
== مصادیق و نمونه ها == | ==مصادیق و نمونه ها== | ||
وصیت بر فقرا، طلاب، حجاج مکه و زوار قبور ائمه معصومین، وصیت بر غیرمحصور است. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح قانون مدنی (جلد دوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=206388|صفحه=|نام۱=سیدعلی|نام خانوادگی۱=حائری شاه باغ|چاپ=3}}</ref> | |||
وصیت به تملیک فرش برای مسجد، و یا انتقال مالکیت قنات به نفع دانشگاه را، باید وصیت به غیرمحصور دانست. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (وصیت)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=296224|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=2}}</ref> وصیت مال برای تحصیل ایتام، و یا مداوای بیماران نیز، در زمره وصیت بر غیرمحصور قرارمی گیرد. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (جلد سوم) (در شفعه، وصایا، ارث) (با تجدیدنظر، تصحیح کامل اضافات)|ترجمه=|جلد=|سال=1376|ناشر=اسلامیه|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=14136|صفحه=|نام۱=سیدحسن|نام خانوادگی۱=امامی|چاپ=13}}</ref> وصیت به وقف مال برای بیمارستان نیز، وصیت بر غیرمحصور به شمار می آید <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=بررسی فقهی و حقوقی وصیت مواد 825-860 قانون مدنی|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=مرکز نشر علوم اسلامی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=199440|صفحه=|نام۱=سیدمصطفی|نام خانوادگی۱=محقق داماد|چاپ=4}}</ref> | |||
مدرسه، مسجد، پل، رباط و کارگاه نیز، می توانند موضوع وصیت بر غیرمحصور قرارگیرند. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (وصیت)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=295432|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=2}}</ref> | |||
==منابع== | |||
{{پانویس}} | |||
* | * | ||
نسخهٔ ۱۰ اکتبر ۲۰۲۱، ساعت ۰۹:۱۲
هر گاه موصی‌له غیر محصور باشد مثل این که وصیت برای فقرا یا امور عام‌المنفعه شود قبول شرط نیست.
توضیح واژگان
به وصیتی که برای مصرف محدود و محصور، انشاء نشده باشد؛ وصیت عام گویند. [۱]
وصیت سبیل الله، یعنی وصیت به صرف مال در راه رضای خدا، به جهت کسب ثواب. [۲]
پیشینه
در ماده 179 قانون مالیات های مستقیم مصوب 1335، و نیز در ماده 139 قانون آیین دادرسی مدنی مصوب 1318، وصیت عام، مورد توجه قانونگذار قرارگرفته است.
نکات توضیحی تفسیری دکترین
درمورد عهدی یا تملیکی محسوب شدن وصیت بر غیر محصور، باید قائل به تفکیک شد. در رابطه با اشخاص حقیقی، ازآنجایی که در چنین وصیتی، موصی لهم، کلی می باشند و فرد کلی، به طور مستقیم نمی تواند طرف تملیک قرارگیرد؛ و باید مصداق های آن، از طرف اجراکننده وصیت، تعیین گردد؛ لذا وصیت بر اینگونه اشخاص، عهدی محسوب می گردد. لیکن درمواردی که موصی له، یک شخص حقوقی، نظیر انجمن خیریه و ... می باشد؛ چون به طور مستقیم، می تواند مال را تملک نماید؛ درنتیجه چنین وصیتی، تملیکی تلقی می گردد. [۳]
برخلاف وقف بر غیرمحصور که در آن، قبول حاکم شرط است؛ در وصیت بر غیرمحصور، قبول معنایی ندارد. همچنانکه معلوم بودن موصی به در چنین وصیتی، الزامی نیست. (376 در وصیت بر غیرمحصور، ممکن است موصی له، دارای شخصیت حقوقی گردد؛ چراکه در چنین وصیتی، جت عامه، مورد نظر قانونگذار بوده است؛ و ازطرفی در وصیت بر غیرمحصور، ممکن است موصی له قبلاً نیز، دارای شخصیت حقوقی بوده باشد؛ نظیر وصیت بر تملیک فرش به نفع مسجد موقوفه. (740
درصورتیکه وصیت بر غیرمحصور، از نوع وصیت به وقف باشد؛ دیگر امکان فروش موصی به وجود ندارد. [۴]
سوابق فقهی
در وصیت بر غیر محصور، قبول الزامی است و باید از سوی حاکم صورت گیرد. [۵]
مشهور فقها، قبول در وصیت تملیکی را لازم ندانسته و چنین وصیتی را، تملیکی دانسته اند. [۶]
مصادیق و نمونه ها
وصیت بر فقرا، طلاب، حجاج مکه و زوار قبور ائمه معصومین، وصیت بر غیرمحصور است. [۷]
وصیت به تملیک فرش برای مسجد، و یا انتقال مالکیت قنات به نفع دانشگاه را، باید وصیت به غیرمحصور دانست. [۸] وصیت مال برای تحصیل ایتام، و یا مداوای بیماران نیز، در زمره وصیت بر غیرمحصور قرارمی گیرد. [۹] وصیت به وقف مال برای بیمارستان نیز، وصیت بر غیرمحصور به شمار می آید [۱۰]
مدرسه، مسجد، پل، رباط و کارگاه نیز، می توانند موضوع وصیت بر غیرمحصور قرارگیرند. [۱۱]
منابع
- ↑ محمدجعفر جعفری لنگرودی. حقوق مدنی (وصیت). چاپ 2. گنج دانش، 1384. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 856404
- ↑ محمدجعفر جعفری لنگرودی. مبسوط در ترمینولوژی حقوق (جلد پنجم). چاپ 4. گنج دانش، 1388. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 346396
- ↑ ناصر کاتوزیان. حقوق مدنی (دوره عقود معین، قسمت سوم) (عطایا، هبه، وصیت). چاپ 7. گنج دانش، 1384. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2778896
- ↑ سیدمصطفی محقق داماد. بررسی فقهی و حقوقی وصیت مواد 825-860 قانون مدنی. چاپ 4. مرکز نشر علوم اسلامی، 1387. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 199440
- ↑ محمدجعفر جعفری لنگرودی. حقوق مدنی (وصیت). چاپ 2. گنج دانش، 1384. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 295340
- ↑ ناصر کاتوزیان. حقوق مدنی (دوره عقود معین، قسمت سوم) (عطایا، هبه، وصیت). چاپ 7. گنج دانش، 1384. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2778908
- ↑ سیدعلی حائری شاه باغ. شرح قانون مدنی (جلد دوم). چاپ 3. گنج دانش، 1387. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 206388
- ↑ محمدجعفر جعفری لنگرودی. حقوق مدنی (وصیت). چاپ 2. گنج دانش، 1384. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 296224
- ↑ سیدحسن امامی. حقوق مدنی (جلد سوم) (در شفعه، وصایا، ارث) (با تجدیدنظر، تصحیح کامل اضافات). چاپ 13. اسلامیه، 1376. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 14136
- ↑ سیدمصطفی محقق داماد. بررسی فقهی و حقوقی وصیت مواد 825-860 قانون مدنی. چاپ 4. مرکز نشر علوم اسلامی، 1387. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 199440
- ↑ محمدجعفر جعفری لنگرودی. حقوق مدنی (وصیت). چاپ 2. گنج دانش، 1384. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 295432